استهلاک در حسابداری

معنی واژه استهلاک را بیشتر برای خودرو شنیده‌اید، اما می دانید استهلاک یکی از واژه‌های معنی دار در علم حسابداری است؟ با ما همراه باشید تا معنی استهلاک در حسابداری را برایتان شرح دهیم و انواع آن را نام ببریم.

استهلاک یعنی چه؟

استهلاک از جمله لغاتی است که در حسابداری به صورت‌های متفاوتی کاربرد دارد و قابل استفاده قرار می گیرد. در این مقاله ما انواع مختلف استهلاک را برایتان شرح می دهیم:

استهلاک به معنی از دست دادن فایده اقتصادی، مطلوبیت، منقضی شدن و به اتمام رسیدن عمر مفید یک دارایی ثابت در اثر عوامل مختلف است، به گونه‌ای که دارایی، بازده سرویس دهی اولیه خود را از دست بدهد در صورتیکه از دست دادن بازده اولیه را نتوان با تعمیر، تعویض و یا بازسازی قطعات آن، بازیافت نمود.

جالب است بدانید در حسابداری همواره تصور می شود که دارایی‌ها در نتیجه استفاده و به کارگیری یا با گذشت زمان از بین رفته و تحلیل می شوند. از این جمله می توان دریافت که دارایی‌ها دارای عمر مفید و محدودی می باشند.

دلایل اصلی استهلاک دارایی های ثابت

1. فرسودگی و خرابی، غیر قابل استفاده شدن در اثر:

• گذشت زمان: با گذشت زمان حتی اگر دارایی‌های ثابت مورد استفاده قرار نگیرند به دلیل شرایط و عوامل طبیعی مانند گرما و سرما، باد و باران، رطوبت و نم، نور آفتاب و عوامل محیطی دیگر، آهسته آهسته از ارزش اولیه آنها کاسته می‌ شود.
• استفاده و بکارگیری دارایی های ثابت

2. پوسیدگی، کهنگی و منسوخ شدن در اثر:
   منسوخ شدن و از مد افتادن محصولات و خدمات عرضه شده توسط ماشین آلات و تجهیزات موجود.
   امروزه با پیشرفت سریع تکنولوژی و رقابت‌های تنگاتنگی که در میان ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته پیش آمده، سبب شده است که پس از گذشت مدتی، یکسری از ماشین آلات و تجهیزات، محبوبیت خود را از دست داده و به اصطلاح از مد رفته باشد.

در حسابداری، استهلاک، فرآیند ویژه منظم و منطقی هزینه دارایی ست که با توجه به مدت ماندگاری تخمینی پس از کسر ارزش اقساط آن می باشد. با این حال، باید بدانید که استهلاک همیشه به این معنی نیست که در هر دوره مالی بودجه‌ای برای جایگزینی آن دارایی اختصاص داده شده یا ذخیره می شود و یا مبلغ استهلاک در نظر گرفته شده، نشان دهنده کاهش ارزش آن دارایی در بازار نیست. در واقع، هدف از استهلاک دارایی در هر دوره، تخصیص بخشی از هزینه دارایی به آن دوره مالی می باشد.

موسسه حسابداری آمریکا استهلاک را اینگونه تعریف می کند:

استهلاک نشان ‌دهنده کاهش در ظرفیت سرویس‌دهی دارایی‌های دراز مدت به دلیل فرسودگی دارایی در مدت زمان استفاده از آن، فرسودگی فیزیکی، کاهش در ارزش اقتصادی به سبب کهنه شدن دارایی و یا تغییر در تقاضا برای خرید محصولات آن نوع از دارایی است.

استانداردهای بین‌المللی حسابداری، این تعریف را برای استهلاک ارائه داده است:

استهلاک یعنی سرشکن کردن مبلغ قابل استهلاک بر عمر مفید برآوردی آن دارایی مبلغ قابل استهلاک باید بر مبنای منظم به دوره‌های مالی عمر مفید آن دارایی سرشکن شود.

جالب است بدانید در زبان انگلیسی بین استهلاک دارایی‌های نامشهود و استهلاک دارایی‌های مشهود تفاوت وجود دارد. آنها برای اصطلاح استهلاک دارایی‌های مشهود از واژ” Depreciation” و برای دارایی‌های نامشهود از” Amortization “استفاده می ‌کنند، که در زبان فارسی هر دو اصطلاح به معنی استهلاک معنا شده است.

استهلاک دارایی‌های نامشهود

هزینه‌های که برای ایجاد حقوق معینی به منظور کسب درآمد بیشتر و افزایش سودآوری آتی موسسه صورت می گیرد را دارایی های نامشهود می نامند. به بیان ساده‌تر دارایی‌هایی که در عملیات واحد تجاری مورد استفاده قرار می گیرند نامشهود هستند که بر خلاف دارایی‌های مشهود دارای موجودیت عینی برای منافع آینده واحد تجاری هستند.

دارایی‌های نامشهود مانند حق اختراع، حق ثبت، هزینه‌های تأسیس، تحقیق و توسعه، حق چاپ، سرقفلی و…می باشد که از نظر فیزیکی قابل لمس نیستند.

دارایی‌های نامشهود نیز مانند دارایی‌های مشهود، به دلیل عوامل مختلف، ارزش خود را از دست می دهند و مستهلک می شوند.

دارایی های نامشهود از نظر عمر مفید به دو بخش تقسیم می شوند:

1. دارایی هایی که عمر محدودی ندارند و یا تخمین عمر محدود برای آنها امکان پذیر نیست. مانند علائم تجاری و سرقفلی.
2. دارایی‌هایی که عمر محدودی دارند مانند حق اختراع، هزینه و تحقیق توسعه و حق تالیف.

تیم تدوین استانداردهای حسابداری در بیانیه‌ای بین عمر دارایی های نامشهود و مشهود، تفاوتی قائل نشده و تمام دارایی‌های نامشهود را دارای عمر محدود و قابلیت مستهلک شدن، دانسته که حداکثر دوره استهلاک برای دارایی‌های نامشهود، حدود 40 سال مشخص شده است.

استهلاک منابع طبیعی

مانبع طبیعی در اثر استخراج و بهره برداری، به مرور زمان از مقدار ذخایر منابع اولیه آنها کاسته می شود. این نوع کاهش در مقدار ذخایر اولیه را استهلاک می ‌نامند. برای مثال معادن.

 اخیراً در مقالات حسابداری این نوع استهلاک را تحلیل منابع طبیعی یا تهی شدن تفسیر کرده‌اند.

منابع طبیعی در حسابداری به معنای سرشکن کردن و تخصیص دادن بهای تمام شده یک منبع طبیعی به مقدار محصولی که از آن استخراج و بهره‌برداری می‌ شود.

جمع‌بندی

اگر این مقاله را با دقت مطالعه نموده باشید، اطلاعات بسیار مفیدی از واژه استهلاک در حسابداری، به دست می آورید. در مجموع می توان گفت، هر محصولی در یک بازه زمانی محبوب است و زمان محدودی برای رشد و ترقی آن، وجود دارد.

اگر سوال یا نظری، در مورد این مقاله دارید، می توانید آن را از قسمت دیدگاه‌ها برایمان ارسال نمایید.