مسائل جاری حسابداری پیمانکاری

یکی از مسائل جاری حسابداری پیمانکاری ، محاسبه هزینه‌های مربوط به پیمانکار و عملیات پیمان است. اگر می خواهید در این زمینه اطلاعات جامعی به دست بیاورید، پیشنهاد می کنیم این مقاله را تا پایان مطالعه نمایید.

حسابداری پیمانکاری چیست؟

پیمانکاری یک فعالیت وسیع است که در زمینه‌های گوناگونی مانند ساختمان سازی، تاسیسات نفت و گاز، راه سازی، سد سازی و خدمات دیگر صورت می گیرد. پروسه فرایند پیمانکاری جزئیات فنی بسیاری دارد که از تهیه اسناد مناقصه آغاز گردیده و تحویل قطعی کار به کارفرما ادامه پیدا می ‌کند.

یکی از مسائلی که در حسابداری پیمان‌های بلند مدت وجود دارد، مدت زمان شناسایی درآمد و سود آن است. به بیانی دیگر مختص درآمدها و هزینه‌های پیمان در دوره‌هایی می باشد که در آن دوره‌ها عملیات موضوع پیمان، اجرا می گردد.

نکته‌ای که در مورد پیمانکار وجود دارد این است که باید پیش از انجام کار درآمد پیمان را شناسایی گردد و اگر این کار در طول اجرای پیمان صورت نگیرد و پیمانکار از شناسایی درآمد خودداری نماید، حتی صورت‌های سود و زیان و پیمانکار در دوره اجرایی پیمان نیز نمی تواند عملکرد امور انجام شده را به خوبی نشان دهد.

اصطلاحات مربوط به حسابداری پیمانکاری

پیمان بلند مدت

پیمانی که برای طراحی، ساخت، تولید یک دارایی برای ارائه خدمات در نظر گرفته می شود و مدت زمان لازم برای کامل شدن پیمان در دوره‌های مالی گوناگون صورت می گیرد.

پیمان امانی

در این نوع از پیمان که مانند پیمان بلند مدت است، مبلغ مشخص شده‌ای در قرارداد پیمان به پیمانکار پرداخت می ‌شود که معمولاً مبلغ مشخص شده‌ای است که در متن پیمان هم ذکر می گردد.

پیمان مقطوع

پیمان مقطوع هم یک پیمان بلند مدت می باشد که به منظور آن پیمانکار با یک مبلغ مقطوع برای کل پیمان و با یک نرخ ثابت برای هر واحد موضوع پیمان توافق می‌ نماید.

صورت وضعیت

به صورت حسابی که وضعیت امور انجام شده را از آغاز کار تا تاریخ صورت وضعیت نشان می ‌دهد و به طور ماهانه برای کارفرما ارسال می گردد.

ادعاها

در برخی موارد به دلیل تاخیر کارفرما یا اشتباه در تعیین مشخصات و طراحی تغییرات توافق شده در کار و… که مبالغی مازاد بر مبلغ قرارداد می باشند را پیمانکار از کارفرما درخواست می ‌کند که به آنها ادعا می گویند.

تعدیل قرارداد

بدون اضافه کردن شرط جدیدی به قرارداد اولیه، صورت می گیرد.

پیش دریافت پیمان

به بخشی از مبالغ دریافتنی که کار مربوط به آن تا تاریخ ترازنامه صورت نگرفته است.

تکمیل اساسی

در این مرحله امور مهم قرارداد کامل شده است و فقط مخارج و خطرات بالقوه کمی باقی مانده می ماند.

پیمانکار جزء

اشخاص حقیقی یا حقوقی که مهارت در انجام امور اجرایی دارند توسط پیمانکار انتخاب می شوند تا برای اجرای بخشی از عملیات پیمان با او قرارداد می بندد.

مبالغ دریافتنی برای پیشرفت کار شامل

• سایر دریافت‌ها:

 اقلامی که ماهیت علی‌الحساب نداشته اما در عوض پیشرفت کار دریافت می گردد و شامل بخشی از مبالغ پیش دریافت پیمان می باشد که کار مربوط به آن تاریخ ترازنامه صورت گرفته است.

• علی الحساب‌ها:

به مبالغی که برای صورتحساب‌های صادره در دست بررسی دریافت می گردد که به طور موقت هستند.

زیان‌های قابل پیش بینی

در طول مدت پیمان ممکن است زیان‌هایی صورت بگیرد که باید از پیش برای آن، برایش برنامه‌ریزی کرد و انتظار می ‌رود که ایجاد شود.

مراحل اجرای طرح

طرح‌های بلندمدت پیمانکاری به طور معمول در سه مرحله صورت می گیرد که شامل:

1. مطالعه مقدماتی طرح
2. مطالعات تفصیلی طرح
3. اجرای طرح

ارجاع کار به پیمانکار

کارفرما بعد از پایان مراحل مطالعاتی وارد مرحله اجرا خواهد شد که در اولین قدم می بایست پیمانکار را انتخاب نماید. پیمانکار در بسیاری از موارد از طریق مناقصه انتخاب می گردد.

در موسسه‌های خصوصی قوانین مناقصه به طور معمول در آیین نامه معاملات خاص از شرکت تعیین می‌ گردد و بخش دولتی می بایست در برگزاری مناقصه و در تدوین آیین‌نامه معاملات از قوانین برگزاری مناقصات پیروی نماید.

مناقصات از نظر مراحل بررسی شامل دو گروه هستند:

مناقصه یک مرحله ای و مناقصه دو مرحله ای.

• در مناقصه یک مرحله‌ای، نیاز به ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها نمی باشد. معمولاً در این مناقصه پاکت‌های پیشنهاد مناقصه گران در یک جلسه باز شده و در همان جلسه برنده مناقصه مشخص می شود.
• مناقصه دومرحله ای، در این مناقصه که به تشخیص مناقصه گزار بررسی فنی بازرگانی پیشنهادها اعزامی می باشد. معمولا این مناقصه توسط تیم فنی بازرگانی تشکیل می‌گردد و نتایج ارزیابی فنی و بازرگانی پیشنهادها به کمیسیون مناقصه گزارش می شود و برنده مناقصه تعیین می گردد.

اسناد و مدارک پیمان از جمله

• شرایط عمومی
• موافقت نامه
• شرایط خصوصی
• برنامه زمانی کلی
• فهرست بها و مقادیر کار
• مشخصات فنی دستورالعمل و استاندارد فنی و نقشه‌ها

اجرای عملیات اصلی

پیمانکار بعد از تجهیز کارگاه در صورت تامین منابع مالی قادر است عملیات اصلی را آغاز نماید. اغلب به این مرحله، هسته اصلی کار پیمانکار می ‌گویند که دارای مخارج متفاوتی برای تامین مواد، مصالح، نیروی کار، ماشین آلات، تجهیزات و دیگر موارد مورد نیاز برای پروژه است. معمولاً کارفرما مبلغی را قبل از شروع عملیات در اختیار پیمانکار قرار می‌ دهد که به آن پیش دریافت می گویند. این مبلغ تقریباً ۲۰ درصد مبلغ پیمان می باشد که اغلب در ازای ارائه ضمانت نامه بانکی پرداخت می گردد.

تهیه صورت وضعیت

اغلب صورت وضعیت به صورت ماهانه تهیه می شود و بعد از تایید مهندس مشاور برای کارفرما ارسال صمی گردد. صورت وضعیت از جمله اموری است که در نرم افزار حسابداری محاسبه می شود و شامل مصالح پایه کار می شود کارفرما در صورت تایید صورت وضعیت خالص آن را پس از کسر کسورات مربوط به پیمانکار می پردازد.

کسورات اصلی صورت وضعیت از جمله

• بیمه

کارفرما باید ۵ درصد ناخالص کارکرد را از هر صورت وضعیت کسر و نگهداری نماید این سپرده و آخرین قسط پیمانکاران نگهداری می گردد.

• مالیات

بنا به قانون مالیات‌های مستقیم کارفرما می ‌بایست ۵ درصد مالیات علی الحساب از هر صورت وضعیت کسب نموده و این مالیات می بایست در ۳۰ روز به حساب مشخص شده از طرف سازمان امور مالیاتی واریز گردد و رسید آن به پیمانکار ارائه شود.

جمع‌بندی

در این مقاله به مباحث مربوط پیمان و پیمانکاری پرداختیم و برخی از نکات حسابداری پیمان را شرح دادیم.

اگر سوال یا نظری در این باره دارید، می توانید آن را در قسمت دیدگاه‌ها برایمان ارسال نمایید.