کلمه “طوفان مغزی” که به شکل های دیگر مانند بارش فکری و طوفان فکری نیز نام برده می شود، یکی از راه ها و تکنیک های حل مسئله است. شاید در بسیاری از شرکت ها روش طوفان مغزی استفاده شده باشد اما کمتر افرادی هستند که این روش را به این نام بشناسند. در این مقاله درباره این روش تکنیک حل مسئله، روش ها و اصول اجرای آن و مزایا و تاثیرگذاری طوفان مغزی در مدیریت صحبت خواهیم کرد.
طوفان مغزی چیست؟
برای همه ما گاهی اتفاق افتاده است که در شرایطی باشیم که مفهمومی را به درستی درک نکنیم. تفاوتی ندارد شاید دانش آموز یا دانشجو باشیم، کارمندی باشیم که در محیطی با دیگر کارکنان تعامل داشته باشیم، شغلی فردی داشته باشیم یا حتی مدیری باشیم که گاهی برنامه ای برای شرایط بحرانی نداشته باشیم. اگر توانایی حل مسئله را نداشته باشیم نیاز به استراتژی طوفان مغزی داریم.
به طور خلاصه اگر بگوییم، طوفان فکری یکی از روش های خلاقانه حل مسئله است. در این روش روی ایده ها کار می شود. در تعریف این روش هیچ قانون کلی و خط و حدودی تعریف نشده است، به همین دلیل اهمیتی ندارد این روش بصورت فردی، تنها برای خود شخص بکار گرفته شود یا بصورت گروهی. توسط طوفان مغزی ما می توانیم از ایده های بقیه استفاده کنیم، ایده های قبلی که کاربردشان ثابت شده اند را ارائه دهیم یا ایده ای نو بسازیم.
اثر بخشی طوفان مغزی به طور معمول در جمع و فعالیت های گروهی بیشتر نمایان می شود. انرژی شکل گرفته از جمع باعث ایجاد ایده بیشتر برای حل مسئله و گاهی هم شکل گیری یک ایده ناب از به هم پیوستن چندین ایده خوب می شود.
طوفان مغزی فردی و جمعی
گاهی تمام ایده ها در یک کاغذ و قلم، توسط یک نفر خلاصه می شود؛ اینجاست که طوفان مغزی بصورت فردی تشکیل شده است اما زمانی نیاز به مشارکت افراد بیشتر احساس می شود. اینجاست که جلسات طوفان فکری بصورت جمعی و گروهی شکل می گیرد. چه این نام را شنیده باشید و یا نه، احتمال اینکه در این جلسات شرکت کرده باشید زیاد است. بحث کلی ما نیز در مورد جلسات جمعی طوفان مغزی است.
در این جلسات ابتدا هدف مشخص می شود. اینکه هدف نهایی از شکل گیری این جلسات چیست؟ پس از تعیین هدف، چالش ها و مشکلات پیش رو به طور دقیق بررسی می شود. در اینجاست که ایده هایی از هر نفر برای حل مشکل، نام برده می شود. نکته اساسی در جلسات طوفان فکری این است که هیچ ایده ی اشتباهی وجود ندارد و تمام نظرات و ایده ها مورد توجه قرار می گیرند.
اولین شکل گیری طوفان مغزی
با اینکه نمی شود شروع استراتژی طوفان مغزی را به یک شخص یا گروه محدود کرد، اما مفهوم اولیه آن در سال 1942 توسط الکس فایکنی آزبورن، در شرکت تبلغیاتی خود که BBDO نام داشت، تعریف شد. او به این منظور که بدون ایراد گرفتن از هر نظری ایده های همه افراد شنیده شود، این جلسات را تشکیل داد.
مزایای طوفان مغزی
مواردی را که باعث شده است طوفان مغزی در سطح جهانی شناخته شود و محبوبیت خود را چند برابر کند، در ادامه بررسی می کنیم:
- یکی از بهترین مزایای طوفان فکری، نبود هیچگونه حد و حدود و مرز بندی در اجرای آن است. این مورد به تمام افراد مشارکت کننده امکان می دهد که بدون هیچ گونه مشکلی، این روش را انجام دهند.
- تغییر یکنواختی در راه های حل مشکلات، از دیگر مزایای این روش است. در آمدن از حالت تکراری و تنها چند روش معمول برای حل مشکلات، باعث شکل گیری نگاه جدیدی به مشکلات و مقابله با آنها می شود.
- تمرکز بر روی ایده های مختلف را می توان از مزایای مفید طوفان فکری نام برد.
- طوفان فکری می تواند ابزای به شدت موثر برای بهبود کار گروهی و شکل گیری ایده های یک گروه بصورت کامل، برای بهبود شرایط شرکت باشد.
روش های اجرای طوفان مغزی
همانطور که در قبل اشاره شد، طوفان مغزی بصورت کلی در دو شکل فردی و جمعی دیده می شود. اما نحوه اجرای آن باعث می شود انواع مختلفی از آن شکل بگیرد. سه مورد از انواع مختلف آن شامل موارد زیر می شود.
-
روش تغییر نقش:
در این نوع از طوفان فکری، افراد گروه از دید اشخاص دیگری به موضوع نگاه می کنند. این دید میتواند از سمت مشتریان یا رقبا باشد. این روش با نام های تفکر معکوس و طوفان نقش هم شناخته می شود.
-
روش آنلاین:
این روش زمانی انجام می شود که افراد گروه قادر به ملاقات یکدیگر نباشند. این روش با نام طوفان فکری آرام نیز شناخته می شود.
-
روش تجزیه و تحلیل:
در این روش، استفاده از ابزار های مختلف اهمیت بالایی دارد. ابزار هایی مانند Google Docs ،Visual Thesaurus و EdrawMind به سازمان بندی شدن و تجزیه و تحلیل دقیق ایده ها و راه حل های موجود، کمک زیادی می کنند.
-
روش نردبانی:
هدف این روش، مدیریت زمان بندی و ورود ترتیبی افراد شرکت کننده به جلسه است. اضافه شدن به نوبت و ترتیبی اعضای گروه بسته به نوع مسئولیت هر یک، نحوه اجرای این روش از طوفان مغزی است.
اصول اجرای طوفان مغزی
هرچند که اجرای طوفان مغزی هیچ محدودیتی را به خود نمی بیند، اما برای گرفتن بهترین نتیجه از آن، باید اصولی رعایت شود. مواردی که کمک می کند طوفان مغزی بهترین بازده را داشته باشد را بررسی میکنیم:
- تعیین محدودیت زمانی: این جلسات نباید آن قدر کوتاه باشند که هیچ نتیجه ای از آن حاصل نشود یا به قدری طولانی باشد که ذهن همه خسته شود. تعیین زمان جلسه به عهده مدیر سازمان است و بستگی به نوع مشکل ایجاد شده دارد. روند طبیعی این جلسات در 15 الی 60 دقیقه به اتمام می رسد.
- مکالمه های هم زمان: هنگامی که اجازه ی مکالمه های هم زمان داده میشود، ایده های لحظه ای که به ذهن افراد می رسد نابود نمی شود. نحوه بکارگیری این مورد، مدیریت صحیحی نیاز دارد چون نباید باعث بالا گرفتن بحث و گم شدن ایده ها در همهمه شکل گرفته شود.
- جزء به جزء کردن مشکلات: سعی کنید مشکلات را مختصر کنید. زمانی که مشکلی بزرگ به بخش های مختلف و جزئی تر تقسیم می شود، ارائه حل مسئله آسان تر می شود.
- استفاده از داده های بصری: همه ما می دانیم وقتی مسئله ای بصورت شکل یا نمودار ترسیم می شود تفهیم آن راحت تر خواهد بود. با استفاده از ابزار های تجزیه و تحیل که به آن اشاره شد، می توانید از نمودار ها و پست های مفید، روش اجرای طوفان مغزی را بهبود ببخشید.
- اهیمت ندادن به کمیت: نباید این جمله که “تعداد راه حل ها زیاد شد و یا کافی است” استفاده کنید. اهمیتی به کمیت ندهید و بگذارید ایده های افراد هرچند به تعداد زیاد، گفته شود. پس از اتمام جلسه می توانید فرآیند فیلتر سازی نظرات را انجام دهید.
- تکمیل سایر ایده ها: در طوفان مغزی حتما لازم نیست که ایده ای جدید از خود خلق کنید. می توانید ادامه ایده فرد دیگری را در دست بگیرید و آن را کامل سازید. در اجرای این مورد این نکته را حتما رعایت کنید که در ادامه صحبت های شخصی دیگر، بجای استفاده از “اما” از “و” استفاده کنید. این مورد روانشناسی باعث می شود حس خوبی بین شما و دیگر افراد شکل بگیرد تا اینکه بعضی را دلسرد کنید.
جمع بندی
اصول مدیریت و حل بحران در تمام امور، بخش مهمی را تشکیل می دهد. چه بخواهید راه اندازی کسب و کاری را شروع کنید یا مدیریت سازمانی را برعهده داشته باشید، حل مشکلات پیش رو، تنها بوسیله ایجاد سیستمی از پیش تعیین شده امکان پذیر می باشد. در این مقاله یکی از بهترین تکنیک های حل مسئله را همراه با جزئیات آن معرفی کردیم.
در صورتی که قصد خرید نرم افزار حسابداری مناسبی را دارید، می توانید با دانلود دموی رایگان نرم افزار حسابداری معین، به مدت یک ماه تمامی امکانات نرم افزار و عملکرد پشتیبانی را به صورت کاملا رایگان مورد ارزیابی قرار دهید و در صورت رضایت اقدام به پرداخت و خرید نرم افزار حسابداری مورد نظر خود کنید و از یک سال پشتیبانی رایگان نیز بهره مند شوید.
اگر نیاز به راهنمایی بیشتری در این زمینه دارید می توانید با همکاران پشتیبانی نرم افزار حسابداری معین در ارتباط باشید.
مقالات مرتبط
پیشنهاد میکنیم مقالات مرتبط به این مقاله را هم مطالعه کنید.