اگر علاقه مند به مسائل حسابداری هستید، حتما کلمه ترازنامه آزمایشی را شنیده اید. همانطور می دانید ترازنامه شامل گزارشاتی از دارایی ها، بدهی ها، سهام صاحبان شرکت و امور مالی این چنینی است. این صورت های مالی باعث ساخته شدن تصویری از دارایی های شرکت می شوند که بصورت لحظه ای می توان آنها را بررسی کرد.
اما ترازنامه آزمایشی در حسابداری به چه معناست و تفاوت آن با ترازنامه چیست؟ اگر به این موضوع علاقه دارید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
ترازنامه آزمایشی چیست؟
از مهم ترین ابزار های حسابداری که به منظور کنترل و مدیریت حساب های دفتری استفاده می شود، ترازنامه آزمایشی نام دارد. تراز نامه آزمایشی یا Trial Balance به نوعی از گزارشات حسابداری می گویند که در محاسبات و ثبت درستی صورت حساب های مالی کاربرد زیادی دارد.
این نوع ترازنامه، یکی از مراحل تهیه صورت های مالی شرکت است و خود، به عنوان صورت مالی تعریف نمی شود. حسابداران از ترازنامه آزمایشی به عنوان سندی برای اطمینان از حساب های مانده دفتری که در پایان هر ماه ثبت می شوند استفاده می کنند. حساب ها در ترازنامه آزمایشی به ترتیب خاصی قرار می گیرند. این ترتیب به این شکل است:
- حساب های دارایی
- حساب های بدهی
- حساب های سرمایه
اگر توازن میان ستون های بدهکار و بستانکار در این نوع ترازنامه وجود نداشته باشد، صورتحساب های مالی فاقد اعتبار هستند. همانطور که می دانید یکی از اصول حسابداری، ایجاد توازن میان ستون هاست و این نوع ترازنامه، در شناسایی این بخش اهمیت زیادی دارد.
اشتباهات به خصوصی باعث بهم خوردن توازن در ترازنامه های آزمایشی می شوند. این موارد شامل این موارد می باشند:
- انتقال اشتباه محاسبات عددی به دفتر کل
- اشتباه در ثبت و انتقال مانده حساب
- تشخیص نادرست مانده حساب های بدهکاری و بستانکاری
با این وجود برخی اشتباهات حسابداری، اثری در تراز نامه آزمایشی شرکت ها ندارند. این موارد نیز مانند:
- اشتباهاتی که می توانند با اشتباهات دیگر خنثی شوند. فرض کنید در محاسبات خود، مبلغی را بیشتر ثبت کرده باشید اما در همان حساب، بصورت اشتباه به اندازه همان مبلغ، رقمی را کمتر از قیمت اصلی ثبت کرده باشید. در این صورت عملا اتفاقی در حساب کتاب مالی رخ نداده و ترازنامه آزمایشی نیز قادر به تشخیص آن نخواهد بود.
- ثبت اشتباه اقلام هم اثری در تراز نامه آزمایشی نخواهند داشت. به عنوان مثال ممکن است در ثبت هزینه، عدد درستی را وارد کرده باشید اما مکان ثبت آن بجای بستانکار، در بدهکاری ها ثبت شده باشد. در این مورد هم تراز نام آزمایشی قادر به تشخیص اشتباه نخواهد بود.
انواع ترازنامه آزمایشی
ترازنامه های آزمایشی انواع مختلفی مانند دو ستونی و چهار ستونی دارند. مهم ترین انواع تراز آزمایشی که کاربرد زیادی در حسابداری دارند را دراین بخش بررسی می کنیم.
ترازنامه آزمایشی دو ستونی
ساده ترین و البته مهم ترین نوع تراز آزمایشی، از دو ستون تشکیل می شود. در این ستون ها حساب های مالی بدهکار و بستانکار وجود دارند. ایجاد توازن میان این دو ستون از اهمیت بالایی در حسابداری برخوردار است.
تراز آزمایشی چهار ستونی
تفاوت این نوع از تراز نامه آزمایشی با تراز آزمایشی دو ستونی، وجود دو ستون گردش حساب در کنار ستون های بدهکار و بستانکار است. گزارش حساب های مانده و آخر دوره در این ستون ها ثبت می شوند.
تراز آزمایشی شش ستونی
این نوع از ترازنامه آزمایشی، علاوه بر دارا بودن ستون های موارد قبلی، از دو ستون گردش حساب های پیش از دوره نیز تشکیل می شوند. تفاوت این نوع تراز آزمایشی با موارد قبلی، نمایش گردش حساب های پیش از بازه زمانی مد نظر است.
ترازنامه آزمایشی هشت ستونی
استفاده از این نوع ترازنامه، برای مدیران یا افرادی که سابقه گردش مالی بیشتری نیاز دارند مناسب است. در این تراز آزمایشی، دو ستون مانده ابتدای دوره مالی به ستون های قبلی اضافه می شود.
ترازنامه آزمایشی اصلاح شده
این نوع از تراز نامه آزمایشی پس از انجام و ثبت تغییرات صحیح، تهیه می شود. به طور کلی ترازنامه های آزمایشی را می توان به دو نوع اصلاح شده و نشده نیز تقسیم کرد. اهمیت تراز نامه های مالی اصلاح شده بسیار زیاد است و مبنای تهیه صورت حساب های مالی هر شرکت است.
تفاوت ترازنامه با ترازنامه آزمایشی
بررسی ویژگی های ترازنامه با تراز های آزمایشی، باعث می شود درک بهتری از کارکرد هرکدام کسب شود. تفاوت های اساسی که میان تراز آزمایشی و ترازنامه است را در زیر لیست کردیم:
- ترازنامه یک صورت حساب مالی است اما همانطور که در قبل هم گفتیم، تراز آزمایشی یکی از مراحل صورت های مالی است و جزو آن قرار نمی گیرد.
- حسابرسان شرکت ها و سازمان ها، لازم است تراز های مالی را مورد بررسی قرار دهند در صورتی که برای ترازنامه های آزمایشی، این فرآیند انجام نمی شود.
- هدف از ثبت ترازنامه آزمایشی، ثبت اطلاعات داخلی است و از آن در مقاصد غیر داخلی استفاده نمی شود در صورتی که در ترازنامه ها، این طور نیست.
- دوره ثبت و ارائه هر ترازنامه، معمولا سالیانه است و در پایان سال مالی تنظیم می شود اما دوره های ترازنامه های آزمایشی، می توانند یک یا سه ماهه یا در برخی موارد یک و نیم ساله هم باشند.
- تراز نامه ها با هدف تعیین وضعیت مالی و گردش های جاری شرکت ثبت می شوند اما در تراز آزمایشی، هدف اصلی بررسی معاملات و تشخصی خطاهای محاسباتی است.
جمع بندی
تراز نامه آزمایشی باعث ثبت و تایید صحت مانده حساب های بدهکار و بستانکار می شوند. اهمیت ترازنامه آزمایشی در حسابداری هر شرکت بسیار بالاست و تمام کارکنان به خصوص افراد مشغول در بخش حسابداری، باید با آن آشنا باشند.
برای مدیریت بهتر بخش های مالی کسب و کار خود، پینهاد می کنیم از یک نرم افزار حسابداری معتبر استفاده نمایید. شما می توانید با دانلود دموی رایگان نرم افزار حسابداری معین، به مدت یک ماه تمامی امکانات نرم افزار و عملکرد پشتیبانی را به صورت کاملا رایگان مورد ارزیابی قرار دهید و در صورت رضایت اقدام به پرداخت و خرید نرم افزار حسابداری مورد نظر خود کنید و از یک سال پشتیبانی رایگان نیز بهره مند شوید.
اگر نیاز به راهنمایی بیشتری در این زمینه دارید می توانید با همکاران پشتیبانی نرم افزار حسابداری معین در ارتباط باشید.
مقالات مرتبط
پیشنهاد میکنیم مقالات مرتبط به این مقاله را هم مطالعه کنید.