تقلب حسابداری: امروزه کشف تقلب حسابداری و ایجاد امنیت برای سرمایه گذاران یکی از بحث‌هایی ست که دولت مردان را به فکر فرو برده است و آنان به فکر راهکارهایی هستند که بتوانند از نفوذ فرصت ‌طلبان و سوء استفاده کنندگان به منافذ موجود در بسترهای اقتصادی جلوگیری نمایند تا اقتصاد کشور ناامن و آلوده نشود.

شاید شما هم شنیده باشید که در چند سال اخیر اختلاس‌های بزرگی در سیستم بانکی کشور رخ داد که این اختلاس‌ها ناشی از ضعف در سیستم‌های نظارتی داخلی سازمان‌ها بود. بدین ترتیب دیوان محاسبات کشور و سازمان حسابرسی به این فکر افتادند که نظارت‌های خود را شدیدتر کنند.

ما در این مقاله می خواهیم به شفاف سازی در ابعاد مختلف موضوع تقلب حسابداری صحبت نموده و مسئولیت حسابرسان را برای کشف تقلب حسابداری به چالش بکشیم.

تقلب حسابداری چیست؟

تقلب حسابداری و حسابرسی به این معناست که تعدادی از مدیران کارکنان یا اشخاص ثالث به ارائه نادرست صورت‌های مالی بپردازند.

تقلب در این زمینه شامل:

• استفاده نادرست از روش‌های حسابداری
• ارائه ناصحیح آثار مالی معاملات یا حذف آن‌ها از اسناد و مدارک
• ثبت و درج معاملات بدون مدارک مثبته که به آن‌ها معاملات صوری نیز می ‌گویند.
• دستکاری جعلی، تغییر اسناد و مدارک حسابداری یا سایر مدارک در جهت به دست آوردن مزایای مالی غیر قانونی و سوء استفاده از دارایی‌ها یا سرقت آن‌ها در تقلب‌های مالی که صورت می‌ گیرد هزینه‌های گزافی هم به هدر می‌ رود.

برای مثال مبلغ تخمین زده شده برای منابع مالی که به دلیل اظهارات جعلی مالی، اختلاس دارایی‌ها و رشوه‌خواری در سراسر جهان در سال ۲۰۰۹ رفته است، مبلغی معادل ۲.۹ تریلیون دلار برآورد شده است. انجمن خبره آزمون تقلب پیش بینی نموده فقط در ایالات متحده سالانه مبلغی برابر ۹۹۴ میلیارد دلار به دلیل تقلب از دست می ‌رود.

بنابراین این ضرر و زیان‌های هنگفت، نشانگر این است که حدود ۷ درصد از تولید ناخالص داخلی ایالات متحده در سال به هدر می ‌رود. طبق بودجه مالی ایالات متحده در سال ۲۰۰۸ خسارت‌های نشأت گرفته از کلاهبرداری بیشتر از هزینه‌های خالص مجموعه بخش‌های دفاعی امنیتی کشور، حمل و نقل، آموزش و پرورش و… در سال ۲۰۰۸ بوده است.

جالب است بدانید تقلب حسابداری نه تنها پر هزینه است بلکه به اعتبار و شهرت حرفه حسابرسی هم صدمه وارد می ‌کند. به دلیل وجود تقلب، صورت‌های مالی غیر قابل اعتماد گشته و نیازمند بازبینی می شوند.

از زمانی که اعتماد مردم، وکلا، تدوین گران و محققان حسابداری در مورد کشف تقلب از دست رفته، کار کردن در این عرصه برای حسابرسان دشوار شده است. حسابرسان می بایست طبق بیانیه استاندارد حسابرسی در جلسات گروهی که برای بررسی و شناسایی احتمالات و الزامات وقوع یک تقلب برگزار می گردد شرکت نمایند. در این راستا تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری به صورت مداوم استانداردهای حسابرسی را بررسی نموده و موارد جدید صادر می کنند تا پاسخگوی اعتماد عمومی باشند.

فرایند حسابرسی

در این عملیات بازرسان و حسابرسان، راهکارها و روش‌های ویژه‌ای را در جریان عملیات حسابرسی مشخص می نمایند. برای مثال صورت‌های مالی ارائه شده را از لحاظ صحت و درستی بررسی می نمایند. معمولاً بیانات نادرست اعداد و ارقام اشتباهی هستند که به دلیل اشتباهات عددی تقلب‌ها و یا خطا در تفسیر قوانین حسابداری رخ می دهند. یکی از عواملی که می ‌تواند سبب اشتباه در تصمیم گیری استفاده کنندگان مانند بانک‌ها و سرمایه‌ گذاران شود، اظهارات غلط می باشد.

برای اینکه حسابرسان بتوانند صحت اظهارات و اطلاعات مالی اطمینان حاصل نمایند، باید از یک روش بسیار پر هزینه استفاده کنند که در این روش تک تک معاملات توسط حسابرس مورد بررسی قرار می گیرد چرا که نمونه گیری با این هدف انجام می شود که بخش بزرگ صورت‌های مالی و یا بخش‌هایی که در صورت‌های مالی پیش‌‌بینی می ‌شود، بالاترین ریسک را در اظهار نظر ناصحیح داشته باشند، مورد شناسایی و ارزیابی قرار بگیرند. در این میان اگر خطاها توسط حسابرس یافت شود، این شخص از مدیران درخواست می کند تا آن‌ها را اصلاح نماید.

افزایش مسئولیت تشخیص تقلب حسابداری

انجمن حسابداران خبره آمریکا از پیشنهاد هیئت نظارت عمومی حمایت نمود و در نهایت این نتیجه حاصل شد که استاندارد حسابرسی باید حتماً و تقلب حسابداری و صورت‌های مالی تمرکز داشته باشد.

بنابراین انجمن حسابداران خبره آمریکا یک گروه کاری که فقط درباره تقلب تحقیق می ‌نمودند را تشکیل داد و بعد از آن بیانیه شماره ۸۲ در استانداردهای حسابرسی را در فوریه سال ۱۹۹۷ صادر کرد. بر مبنای این بیانیه تقلب در سر تیتر اطلاعیه استانداردهای حسابرسی گنجانده شد.

طبق بیانیه شماره ۸۲ را به دو دسته طبقه بندی نمود:

1. سرقت دارایی‌ها

2. تحریف عمدی صورت‌های مالی

همچنین در سال ۲۰۰۰ میلادی بیانیه شماره ۹۹ استانداردهای حسابداری به‌ جای بیانیه شماره ۸۲ صادر گردید تا بتوانند راهنمایی‌های بهتری و بستر مناسبی برای حسابرسان باشد تا بتوانند تقلب‌ها را بهتر شناسایی کنند.

یکی از اهداف بیانیه کمک به حسابداران در راستای پیش گرفتن شیوه محافظه کارانه در جهت جلوگیری و به وسیله افزایش دانش مشتریان بوده است که می بایست در نهایت راهکارهای کارآمدتری را در ارزیابی خطر به دنبال داشته باشد.

نکات مهمی برای کمک به حسابرسان در جهت شناسایی تقلب حسابداری

• تشکیل جلسات طوفان مغزی برای حسابرسان
• تشکیل جلسات مشاوره کارشناسی در خصوص ادای توضیحات نسبت به اشتباهات و تقلب‌های اتفاق افتاده برای کارکنان و تیم حسابرسی
• دستیابی به منابع مختلف اطلاعاتی در سطح شرکت و تحلیل در ارزیابی و شناسایی ریسک‌های تقلب
• پرسش از مدیریت درباره نظرات و در ارتباط با ریسک تقلب در شرکت و آگاهی و تقلب شناسایی شده
• شناسایی ماهیت صنعت و حالت‌های عمومی، کلی و عوامل تاثیرگذار و ایجاد تقلب همانند دید توجیه، انگیزه، فشار و…
• رسیدگی به مثبته بودن مشتری نسبت به تقلب به صرفه نظر از تجربیات گذشته شرکت حسابرسی و تفکرات قبلی درباره صداقت مدیریت و درستکاری وی
• شناسایی بیانیه‌ها و عملکردهای اشتباه شرکت در سطح صورت‌های مالی و شناسایی ذات و اثر اتخاذ رویه مذکور پس از مستند سازی در راستای بررسی ارزیابی اثرات تقلب در آن

جمع‌بندی

با توجه به تقلب‌ حسابداری و سوء استفاده‌هایی که در کشورهای مختلف و در سرمایه در اقتصاد هر کشور رخ داده است توجه به نقش نهادهای نظارتی بیشتر شده است. همچنین نقش حسابرسان در این حوزه پر رنگ ‌تر شده و انتظارات افراد جامع از این اشخاص بالاتر رفته است. بنابراین حسابرسان باید با توجه به بیانیه‌ها و راهکارهای صحیح در این زمینه به کشف تقلب‌ها بپردازند و این بحث را با جدیت تمام پیگیری نمایند.در مقاله دیگری به تفصیل درباره تقلب حسابداری صحبت کرده ایم که مطالعه آن را به شما پیشنهاد می کنیم.

در صورتی که قصد خرید نرم افزار حسابداری معتبری را دارید، می توانید با دانلود دموی رایگان نرم افزار حسابداری معین، به مدت یک ماه تمامی امکانات نرم افزار و عملکرد پشتیبانی را به صورت کاملا رایگان مورد ارزیابی قرار دهید و در صورت رضایت اقدام به پرداخت و خرید نرم افزار حسابداری مورد نظر خود کنید و از یک سال پشتیبانی رایگان نیز بهره مند شوید.

اگر نیاز به راهنمایی بیشتری در این زمینه دارید می توانید با همکاران پشتیبانی نرم افزار حسابداری معین در ارتباط باشید.