آشنایی با مفاهیم حسابداری

moeinadmin

1 سال پیش

اگر به تازگی در رشته حسابداری آغاز به تحصیل نموده‌اید یا یک شخص مبتدی در بازار کار حسابداری هستید، بهتر است این مقاله را که با عنوان مفاهیم حسابداری، تهیه شده است مطالعه نمایید. در این مطلب در مورد اصطلاحات و مفاهیم حسابداری صحبت می کنیم و قواعد آن را به اختصار شرح می دهیم.

اصطلاحات و مفاهیم حسابداری

اصطلاحات و مفاهیم حسابداری، لیست بلندی دارد که دانستن آنها برای افراد حسابدار ضروری است. دانستن مفاهیم و اصطلاحات پایه حسابداری یکی از واجبات ورود به بازارکار این رشته است که با یادگیری آنها می توانید با خیال آسوده کارتان را آغاز کنید. در این بخش به برخی از اصطلاحات مهم می پردازیم. تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

ترازنامه

ترازنامه (Balance Sheet) یکی از مهمتیرین مفاهیم حسابداری است که وضعیت مالی یک شرکت یا سازمان در یک زمان خاص را نمایش می‌دهد. ترازنامه به متعادل بودن دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان شرکت در یک زمان خاص اشاره دارد. این گزارش به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:

- دارایی‌ها (Assets): این بخش شامل تمام دارایی‌های شرکت یا سازمان در یک زمان خاص است. دارایی‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
  - دارایی‌های جاری (Current Assets): این دسته شامل دارایی‌هایی مانند وجه نقد، حساب‌های دریافتی و موجودی کالاها است که به سرعت به پول تبدیل می‌شوند.
  - دارایی‌های ثابت (Non-Current Assets): این دسته شامل دارایی‌هایی مانند اموال، تجهیزات، دارایی‌های نامشهود و سایر دارایی‌های بلندمدت است.
- بدهی‌ها و حقوق صاحبان (Liabilities and Equity): این بخش شامل بدهی‌ها و حقوق صاحبان شرکت در آن زمان است. این بخش به دو دسته تقسیم می‌شود:
  - بدهی‌ها (Liabilities): این دسته شامل تمام بدهی‌های شرکت به افراد یا سازمان‌های دیگر است، از جمله وام‌ها، حساب‌های پرداختنی، و دیگر تعهدات مالی.
  - حقوق صاحبان (Equity): این دسته نمایانگر میزان سرمایه صاحبان شرکت است و شامل سهام سهامداران و سود انباشته شرکت می‌شود.

ترازنامه به شرکت‌ها و مدیران مالی کمک می‌کند تا وضعیت مالی شرکت را در یک زمان مشخص ارزیابی کنند و بفهمند که چقدر دارایی‌ها دارای بدهی‌ها هستند و چقدر ارزش حقوق صاحبان شرکت است. این اطلاعات اهمیت زیادی برای تصمیم‌گیری‌های مالی و استراتژیک شرکت دارند.

مفاهیم حسابداری

هزینه

در مفاهیم حسابداری، اصطلاح “هزینه” (Expense) به هزینه‌هایی اشاره دارد که یک شرکت یا سازمان در دوره‌های مالی مختلف برای انجام فعالیت‌های عملیاتی خود برخوردار می‌شود. هزینه‌ها همچنین به هزینه‌هایی اشاره دارند که در تولید محصولات یا ارائه خدمات شرکت به وجود می‌آورند. این هزینه‌ها به شکل مستقیم یا غیرمستقیم می‌توانند به مواجهه بازه زمانی مالی شرکت منجر شوند.

هزینه‌ها به عنوان یکی از عناصر اصلی در تهیه گزارشات مالی شرکت، مثل صورت‌سود و زیان (Income Statement)، در نظر گرفته می‌شوند. این گزارشات مالی بیانگر درآمدها و هزینه‌های شرکت در یک دوره مالی خاص هستند و نشان می‌دهند که آیا شرکت در آن دوره سودآوری کسب کرده یا زیان دیده است.

نمونه‌هایی از هزینه‌ها عبارتند از:

هزینه‌های حقوق و دستمزد کارکنان.
هزینه‌های اجاره فضاهای کسب و کار.
هزینه‌های مواد و مواد اولیه.
هزینه‌های تبلیغات و بازاریابی.
هزینه‌های نگهداری تجهیزات و تأسیسات.
هزینه‌های مالیات و هزینه‌های مرتبط با تامین مالی.

تعیین و رصد هزینه‌ها اهمیت زیادی برای مدیران مالی و تصمیم‌گیران دارد تا بتوانند میزان سودآوری شرکت را ارزیابی کنند، انتخاب‌های مالی منطقی برای کاهش هزینه‌ها را انجام دهند و استراتژی‌های مالی مناسبی را تدوین کنند.

برداشت

اصطلاح برداشت یکی دیگر از مفاهیم حسابداری است. اگر مدیر یک شرکت، مبلغی از دارایی‌های شرکت را برای استفاده شخصی خود برداشت کند یا برای انجام امور شخصی خود از وجوه نقد شرکت، مبلغی را برداشت نماید، عملیات برداشت صورت میگیرد.

بهای تمام شده

اصطلاح “بهای تمام شده” (Cost of Goods Sold – COGS) در حسابداری به هزینه‌هایی اشاره دارد که برای تولید یا تهیه محصولات یا خدماتی که به مشتریان ارائه می‌شوند، صرف می‌شود. به عبارت دیگر، بهای تمام شده نمایانگر هزینه‌های مرتبط با تولید، توزیع، و ارائه محصولات و خدمات است.

بهای تمام شده شامل مواد اولیه، کارگران، مواد مستهلک شده، هزینه‌های تولید و تمامی هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیمی است که برای تولید یک محصول یا ارائه یک خدمت وارد می‌شود. این مفهوم به تعیین هزینه واحد تولید (معمولاً بهای واحد) نیز کمک می‌کند.

محاسبه بهای تمام شده به شکل زیر انجام می‌شود:

بهای تمام شده = هزینه مستقیم مواد + هزینه مستقیم نیروی کار + هزینه‌های تولید مستقیم دیگر + هزینه‌های توزیع و انتقال محصولات + سایر هزینه‌های غیرمستقیم

بهای تمام شده در صورت‌سود و زیان (Income Statement) یک شرکت یا سازمان نمایانگر هزینه‌هایی است که برای تولید کالاها یا ارائه خدمات صرف می‌شود و به تعیین سود یا زیان نهایی شرکت در یک دوره مالی خاص کمک می‌کند. این معادله به تصمیم‌گیری‌های مدیریتی مهمی مانند تعیین قیمت محصولات، کنترل هزینه‌ها و بهبود عملکرد مالی کمک می‌کند.

تطابق

مفهوم این واژه یعنی هزینه‌هایی که برای کالا یا خدمات صرف شده و باید با صورتحساب‌های سود و زیان همان دوره مالی مطابقت داشته باشد.

ثبت دوطرفه

ثبت دوطرفه (Double-Entry) یک اصل اساسی در حسابداری است که به تسجیل تمام تعاملات مالی و معاملات در دو حساب یا دو طرفه از دفتر حسابداری اشاره دارد. این اصل از توابع فراگیر حسابداری به عنوان اصل ثبت دوطرفه شناخته می‌شود و به این معناست که هر معامله مالی باید در دو جایگاه مختلف در دفتر حسابداری ثبت شود.

در سیستم ثبت دوطرفه، هر معامله مالی دارای دو اندازه است: یک طرف اعتباری و یک طرف بدهی. این دو طرف به عنوان “حساب‌های معین” شناخته می‌شوند. طرف اعتباری مرتبط با افزایش منابع یا درآمدها و طرف بدهی مرتبط با کاهش منابع یا افزایش هزینه‌ها است. در واقع، این اصل به تعادل بودن همیشگی دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان شرکت در ترازنامه کمک می‌کند.

از مزایای ثبت دوطرفه در حسابداری عبارتند از:

- دقت: این اصل حسابداری تضمین می‌کند که هیچ معامله مالیی نادیده گرفته نمی‌شود و هیچ خطای انسانی بزرگی رخ نمی‌دهد.
- قابلیت اثبات: به وسیله ثبت دوطرفه، می‌توان اثبات کرد که ترازنامه در همه زمان‌های مالی تعادل دارد.
- تعیین منبع و مصرف: این اصل امکان تعیین منبع مالی و مصرف آن را فراهم می‌کند.

به طور کلی، ثبت دوطرفه اصلی است که در حسابداری به عنوان پایه برای ثبت و تجزیه و تحلیل معاملات مالی به کار می‌رود.

محافظه کاری

این واژه در هنگام محاسبه و اندازه گیری دارایی‌ها کاربرد دارد. طبق این اصل، اگر حسابدار یا حسابرس در هنگام محاسبه مبلغ سود و زیان دچار تردید شود، باید مبلغ سود یا ارزش دارایی را کمتر در نظر بگیرد.

تحقق درآمد

درآمد وقتی شناسایی می شود که فرآیند کسب سود کامل شده و مدارک کافی برای اندازه گیری و ثبت آن موجود باشد.

صورت های مالی

صورت مالی (Financial Statement) یا گزارش مالی به ترتیب به مجموعه‌ای از گزارش‌ها یا اظهارنامه‌های مالی اطلاق می‌شود که توسط یک شرکت یا سازمان در پایان دوره‌های مالی مشخص (معمولاً در پایان سال مالی) تهیه و منتشر می‌شود. این گزارش‌ها به شرکت‌ها و سازمان‌ها کمک می‌کنند تا وضعیت مالی و عملکرد مالی خود را به طور کامل و دقیق نمایش دهند و به افراد مختلف از جمله سهامداران، مدیران، سرمایه‌گذاران و مراجع مالی معتبر اطلاعات مهمی ارائه دهند.

صورت‌های مالی عمدتاً به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

- ترازنامه (Balance Sheet): ترازنامه وضعیت مالی یک شرکت در یک زمان خاص (معمولاً در پایان سال مالی) را نشان می‌دهد. این گزارش دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان شرکت را نمایش می‌دهد و نشان می‌دهد که چقدر از دارایی‌ها توسط بدهی‌ها تأمین شده و چقدر از آن‌ها متعلق به سهامداران است.
- صورت سود و زیان (Income Statement): صورت سود و زیان نمایانگر عملکرد مالی شرکت در یک دوره مالی خاص است. این گزارش درآمدها و هزینه‌ها را نشان می‌دهد و به تعیین سود یا زیان نهایی شرکت کمک می‌کند. درآمدها شامل فروش، سودهای عملیاتی، و دیگر درآمدها هستند و هزینه‌ها شامل هزینه‌های تولید، هزینه‌های عملیاتی و سایر هزینه‌ها است.
- گزارش جریان وجوه نقدی (Cash Flow Statement): گزارش جریان وجوه نقدی نشان می‌دهد که چقدر وجوه نقدی به شرکت وارد شده (جذب شده) و چقدر وجوه نقدی از شرکت خارج شده (مصرف شده) در طول یک دوره مالی. این گزارش به تحلیل نقدینگی و توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌ها و تأمین منابع مالی برای ادامه عملیات مالی کمک می‌کند.

این سه گزارش مالی اصلی به عنوان ابزارهای اصلی برای ارزیابی عملکرد مالی و وضعیت مالی یک شرکت به کار می‌روند و به افراد مختلف در فرآیند تصمیم‌گیری و ارتباطات مالی کمک می‌کنند.

مفاهیم حسابداری

دوره مالی

دوره مالی (Financial Period) در حسابداری به دوره‌های زمانی خاصی اشاره دارد که شرکت‌ها و سازمان‌ها برای تهیه گزارشات مالی خود استفاده می‌کنند. این دوره‌ها معمولاً یک سال مالی هستند و به منظور تجزیه و تحلیل عملکرد مالی و وضعیت مالی شرکت در یک دوره زمانی خاص تعیین می‌شوند.

دوره مالی معمولاً با پایان سال مالی شرکت همخوانی دارد. یعنی دوره مالی معمولاً از اول فروردین تا پایان اسفند یا همان سال می‌باشد. با این حال، در برخی موارد، دوره مالی می‌تواند متفاوت باشد و با تقویم مالی شرکت یا سازمان تطابق داشته باشد.

دوره مالی اهمیت زیادی در حسابداری دارد چرا که گزارشات مالی برای این دوره‌ها تهیه و ارائه می‌شوند. این گزارشات مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، و گزارش جریان وجوه نقدی معمولاً در پایان دوره مالی تهیه می‌شوند و به سهامداران، مدیران، مراجع مالی و سایر افراد و سازمان‌ها که به اطلاعات مالی شرکت علاقه دارند، ارائه می‌شوند.

این گزارشات مالی به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا عملکرد مالی خود را ارزیابی کرده و تصمیم‌گیری‌های مالی استراتژیک انجام دهند. همچنین، این گزارشات به مراجع مالی و ارزیابان خارجی کمک می‌کنند تا صحت و شفافیت اطلاعات مالی شرکت را تأیید کنند.

سال مالی

سال مالی (Fiscal Year) جزو مفاهیم حسابداری مهمی است که به دوره‌ی زمانی اشاره دارد که شرکت‌ها، سازمان‌ها یا دولت‌ها برای تهیه گزارشات مالی و انجام معاملات مالی خود انتخاب می‌کنند. این دوره مالی ممکن است با سال معمولی تقویمی (یعنی از ژانویه تا دسامبر) همخوانی داشته باشد، اما ممکن است با تقویم معمولی تقویمی متفاوت باشد.

معمولاً شرکت‌ها و سازمان‌ها تاریخ شروع و پایان سال مالی خود را بر اساس نیازهای خود و تقویم مالی خود تعیین می‌کنند. به عنوان مثال، سال مالی یک شرکت ممکن است از 1 ژانویه تا 31 دسامبر مطابق با تقویم معمولی باشد، اما نیز می‌تواند از 1 آوریل تا 31 مارس (با توجه به تقویم مالی بریتانیا) یا از 1 ژوئیه تا 30 ژوئن (با توجه به تقویم مالی برخی دولت‌ها) باشد.

گزارشات مالی از جمله ترازنامه، صورت سود و زیان و گزارش جریان وجوه نقدی معمولاً برای هر سال مالی تهیه و ارائه می‌شوند. سال مالی به شرکت‌ها کمک می‌کند تا عملکرد مالی خود را ارزیابی کرده و تصمیم‌گیری‌های مالی و استراتژیک را انجام دهند. همچنین، این گزارشات به مراجع مالی و ارزیابان خارجی کمک می‌کنند تا صحت و شفافیت اطلاعات مالی شرکت را تأیید کنند.

ثبات رویه

هر واحد تجاری باید یک روش حسابداری را برای اندازه گیری رویدادهای مالیش در نظر بگیرد و برای دوره مالی بعدی نیز از همان روش استفاده کند که به آن، ثبات رویه می گویند.

افشا

این واژه هنگامی کاربرد دارد که کارفرما یا مدیر بخواهد صورت‌های مالی را بررسی نماید. در واقع صورت‌های مالی باید به گونه‌ای تهیه شوند که افشا صورت بگیرد.

تفکیک شخصیت

واحدهای تجاری باید حسابها، اطلاعات مالی، سیستم حسابداری خود را مجزا از یک واحد تجاری دیگر نمایند که به اینکار تفکیک شخصیت می گویند.

موجودی نقدی

هر پولی مانند سکه و اسکناس یا پولی که در حساب بانکی بوده و قابل استفاده میباشد را موجودی نقدی می‌نامند.

صورت سود و زیان جامع

صورت سود و زیان جامع عبارتند از کلیه هزینه‌ها و درآمدهای شناسایی شده که می تواند تحقق یافته یا تحقق نیافته نیز باشد.

جمع‌بندی

ما در این مقاله به شرح اصطلاحات و مفاهیم حسابداری پرداختیم، البته ناگفته نماند که مفاهیم حسابداری بسیار گسترده‌ تر از این مقاله است که ما تنها بخش کوچکی از آن را نام بردیم و سعی کردیم یک دید کلی از اصطلاحات رایجی که در حسابداری استفاده می شود را به شما ارائه دهیم.

موارد گفته شده در بالا جزء مهمترین و رایج ترین مفاهیم حسابداری است که با مطالعه آن می توانید یک آشنایی نسبی در مورد اصطلاحات حسابداری پیدا کنید. برای مطالعه بیشتر در مورد اصول حسابداری و مطالب مربوط به آن، با مقالات گروه نرم افزار حسابداری معین همراه باشید.

هم چنین در صورتی که قصد خرید نرم افزار حسابداری معتبری را دارید، می توانید با دانلود دموی رایگان نرم افزار، به مدت یک ماه تمامی امکانات نرم افزار و عملکرد پشتیبانی را به صورت کاملا رایگان مورد ارزیابی قرار دهید و در صورت رضایت اقدام به پرداخت و خرید نرم افزار حسابداری مورد نظر خود کنید و از یک سال پشتیبانی رایگان نیز بهره مند شوید.

اگر نیاز به راهنمایی بیشتری در این زمینه دارید می توانید با همکاران پشتیبانی نرم افزار حسابداری معین در ارتباط باشید.