بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS) یکی از مهم ترین مفاهیم مالی است که باید آن را درک کنید. در واقع، بهای تمام شده کالای فروش رفته نشان دهنده هزینه هایی است که یک شرکت برای تولید یا خرید کالایی که می‌فروشد، پرداخت می‌کند. این مفهوم نقش مهمی در محاسبه سود ناخالص و درک وضعیت مالی شرکت دارد. در این مقاله، می‌خواهیم به زبانی ساده به بررسی این مبحث، فرمول محاسبه آن و اهمیت این موضوع بپردازیم.
بهای تمام شده کالای فروش رفته چیست؟
بهای تمام شده کالای فروش رفته به هزینه هایی اشاره دارد که برای تولید یا خرید کالا هایی که شرکت به مشتریان می‌فروشد، صرف می‌شود. این هزینه ها شامل
- مواد اولیه
- دستمزد کارگران
- هزینه های تولید
- و سایر هزینه‌های مرتبط با تولید محصول می‌شود.
محاسبه این مقادیر مستقیماً بر سودآوری شرکت تأثیر می‌گذارد؛ چون این هزینه ها از درآمد حاصل از فروش کالا کم می‌شود و سود ناخالص شرکت به دست می‌آید.
چگونه بهای تمام شده کالای فروش رفته را محاسبه کنیم؟
برای محاسبه ، ابتدا باید موجودی اول دوره، خرید های انجام شده طی دوره و موجودی پایان دوره را تعیین کنید. سپس این مقادیر را در فرمول جایگذاری کنید.
فرمول محاسبه بهای کالای فروش رفته
برای محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته از فرمول زیر استفاده می‌کنیم. این فرمول به شما کمک می‌کند تا هزینه های مرتبط با کالای فروش رفته را دقیق تر محاسبه کنید.
موجودی اول دوره به کالا هایی اشاره دارد که در ابتدای دوره مالی در اختیار شرکت بوده است.
خرید های انجام شده طی دوره شامل کالا هایی است که در طول دوره برای فروش یا تولید خریداری شده‌اند.
در نهایت، موجودی پایان دوره به کالا هایی اشاره دارد که در پایان دوره مالی هنوز در اختیار شرکت باقی مانده‌اند.
مثال برای محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته
فرض کنید شرکت شما در ابتدای سال موجودی کالایی به ارزش 100 میلیون تومان دارد. طی سال، کالاهایی به ارزش 200 میلیون تومان خریداری کرده‌اید و در پایان سال، موجودی کالا به 50 میلیون تومان می‌رسد. در این صورت، بهای تمام شده کالای فروش رفته به شکل زیر محاسبه می‌شود:
اهمیت بهای تمام شده کالای فروش رفته
محاسبه این مقدار اهمیت زیادی برای شرکت ها دارد، چون این مفهوم یکی از عناصر اصلی در تعیین سود ناخالص است. سود ناخالص تفاوت بین درآمد حاصل از فروش کالا و بهای تمام شده کالای فروش رفته را نشان می‌دهد.
نکته : اگر این مقدار به درستی محاسبه نشود، محاسبات سود نیز نادرست خواهد بود و این موضوع می‌تواند تصمیم گیری‌های مالی شرکت را تحت تأثیر قرار دهد.
پیشنهاد معین سافت برای مطالعه : بهای تمام شده چیست + فرمول و روش محاسبه
تفاوت بهای تمام شده کالای فروش رفته با هزینه‌های عملیاتی
یکی از اشتباهات رایج در درک این مبحث، اشتباه گرفتن آن با هزینه‌های عملیاتی است. هزینه های عملیاتی شامل هزینه های مرتبط با مدیریت، بازاریابی و فروش کالا می‌شود و مستقیماً به تولید کالا مربوط نیست. در حالی که بهای تمام شده کالای فروش رفته فقط شامل هزینه های تولید یا خرید کالای فروخته شده است.
مقایسه روش های مختلف ارزیابی موجودی کالا
در حسابداری و مدیریت مالی، ارزیابی موجودی کالا یکی از مهم ترین مباحث برای تعیین بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS) است. برای محاسبه این مقدار، روش های مختلفی وجود دارد که هرکدام تأثیر متفاوتی بر نتایج مالی شرکت دارند. مهم ترین روش های ارزیابی موجودی کالا شامل موارد زیر می شوند.
- اولین صادره از اولین وارده (FIFO)
- آخرین صادره از اولین وارده (LIFO)
- میانگین موزون
در ادامه، به توضیح و مقایسه این روش ها می‌پردازیم.
1 روش FIFO (اولین صادره از اولین وارده) در روش FIFO، فرض بر این است که کالا هایی که ابتدا وارد انبار می‌شوند، اولین کالا هایی هستند که به فروش می‌رسند. به عبارت دیگر، موجودی های قدیمی تر ابتدا به مشتریان عرضه می‌شوند.
نکته : این روش در دوره‌هایی که قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کنند، منجر به کاهش بهای تمام شده کالای فروش رفته می‌شود؛ زیرا موجودی های قدیمی تر که با هزینه های پایین تری خریداری شده‌اند، در ابتدا به فروش می‌رسند.
- این موضوع می‌تواند منجر به افزایش سود ناخالص شود و در نتیجه، سود بالاتری در صورت‌های مالی نشان داده شود.
2 روش LIFO (آخرین صادره از اولین وارده) در روش LIFO، فرض بر این است که کالا هایی که اخیراً وارد انبار شده‌اند، اولین کالا هایی هستند که به فروش می‌رسند.
نکته : این روش در زمان افزایش قیمت ها منجر به افزایش بهای تمام شده کالای فروش رفته می‌شود؛ زیرا موجودی های جدید تر که با هزینه های بیشتری خریداری شده‌اند، به فروش می‌رسند. این موضوع به کاهش سود ناخالص منجر می‌شود و ممکن است به کاهش مالیات شرکت کمک کند.
- با این حال، روش LIFO در بسیاری از کشورها به دلیل محدودیت‌های مالیاتی یا قوانین حسابداری مجاز نیست.
3 روش میانگین موزون در روش میانگین موزون، هزینه همه موجودی ها به صورت میانگین محاسبه می‌شود و از این میانگین برای محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته استفاده می‌شود.
- این روش برای شرکت هایی مناسب است که می‌خواهند تأثیر نوسانات قیمت را کمتر کنند و یک هزینه متوسط برای کالاها داشته باشند.
نتیجه گیری
بهای تمام شده کالای فروش رفته یکی از مفاهیم مهم در مدیریت مالی و حسابداری است که به شما کمک می‌کند تا دید بهتری از هزینه های تولید و خرید کالا داشته باشید. با محاسبه درست، میتوانید سود ناخالص شرکت را درست محاسبه کنید و تصمیمات بهتری در مدیریت مالی و بهبود سودآوری بگیرید.
