حسابداری قیمت‌ های جاری: در واقع هدف اصلی از نگهداری دفاتر و انجام عملیات حسابداری، تهیه اطلاعات مفید و موثر برای تصمیم گیری‌های گوناگون می ‌باشد. افرادی که از اطلاعات حسابداری استفاده می ‌کنند مانند بستانکاران، مدیریت موسسات، سرمایه گذاران و… می باشند. بنابراین این اطلاعات برای این افراد بسیار مهم است و باید به درستی در نرم افزار حسابداری درج و ثبت شود.امروز قصد داریم در مورد یکی از مباحث حسابداری که بسیار هم مهم است، با شما گفتگو کنیم. در ادامه با ما همراه باشید تا مسائل مهم حسابداری قیمت‌ های جاری را با هم مرور کنیم.

حسابداری قیمت‌ های جاری چگونه انجام می شود؟

یکی از اصول مهم در حسابداری، واحد پول می باشد. ملاک‌های اندازه گیری از جمله کیلومتر، کیلوگرم و… هستند که ارزش آنها در طول زمان ثابت است اما معیار پول در زمان، دارای ارزش‌های گوناگونی می باشد.برای مثال ریال امروز با ریال سال گذشته متفاوت است. از همین رو قدرت خرید پول در طول زمان ثابت نبوده و متغیر می باشد. همان طور که می دانید ارزش محصولات و خدمات در طول زمان افزایش پیدا می کند و به همین دلیل است که قیمت‌ها نیز بالا می رود.

سطح عمومی قیمت‌ها در اقتصاد یک کشور، دقیقا میانگین وزن قیمتی هر کالا و خدمات است که آن را با شاخص قیمت‌ها اندازه‌گیری می نمایند.

برای محاسبه شاخص سال پایه را برابر صد، قرار داده و تغییرات را طبق آن می سنجند. برای مثال اگر سال اول مساوی با ۱۰۰بوده و سال پنجم مساوی با ۱۲۵ باشد، این طور لحاظ می کنند که قدرت خرید ریال در سال پنجم ۸۰ درصد قدرت خرید آن در سال پایه است. به بیانی دیگر قیمت‌ها ۲۵ درصد رو به افزایش رفته و قدرت خرید ریال، ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده است.

حائز اهمیت‌ترین شاخص‌های موجود، شاخص قیمت‌های مصرف کنندگان، شاخص قیمت خرده‌فروشی، شاخص قیمت عمده‌فروشی و شاخص سطح عمومی قیمت‌ها است. این شاخص معمول‌ترین شاخص برای اندازه‌گیری تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها می باشد.

برخلاف تغییرات قیمت‌ها در طول زمان و برای نمونه تغییرات ۲۵ درصدی قیمت‌ها ظرف ۳۵ سال در ایالات متحده آمریکا حسابداران، هنوز هم تصور می‌ کنند که ارزش پول در طول زمان تغییر نمی کند و یکسان است.

همچنین باید بدانید قوانین مالیاتی هم تغییرات سطح قیمت‌ها را نادیده می گیرد و این فرضیه غیر واقعی سبب شده است در اقلامی مانند صورت‌های مالی تهیه شده طبق قیمت‌های تاریخی از طرف بستانکاران، سهامداران و مدیران به عنوان صورتحساب‌هایی که اطلاعات غیر قابل اعتباری دارد، شناخته شود.

در صورتی که اطلاعات موجود در صورت‌های مالی که طبق قیمت‌های تاریخی کسب شده جهت تغییرات سطح قیمت‌ها تعدیل شوند. صورت‌های تعدیل شده طبق اصول حسابداری قیمت‌های تاریخی تهیه شده که منعکس کننده ارزش جاری دارایی‌ها نمی باشد.

برای مثال یک قطعه زمین که یک میلیون ریال قیمت دارد، اگر سطح عمومی قیمت‌ها  ۵۰ درصد بیشتر شده باشد، یک و نیم میلیون ریال در ترازنامه منعکس می شود.

سیستم حسابداری قیمت‌های تاریخی دارایی‌ها را در تاریخ خرید به قیمت‌های جاری در ترازنامه منعکس می ‌کند. ناگفته نماند که با این کار اهمیت اطلاعات در امر تصمیم‌گیری نامربوط می ‌شود.

از همین رو امروزه گروهی از استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری و پژوهشگران در این رشته، تئوری جدیدی به حسابداری اضافه نمودند که نام آن را حسابداری قیمت‌های جاری نهادند.

یکی از مهم ترین اصول حسابداری قیمت‌های جاری، مفید بودن اطلاعات حسابداری و صورت‌های اصلی یا همان ترازنامه سود و زیان می باشد که در جهت تصمیم گیری‌ها مورد استفاده قرار می ‌گیرد.

از آنجا که سیستم حسابداری قیمت‌ های جاری قیمت‌های تاریخی همه چیز را طبق قیمت‌های تاریخی و تمام شده محاسبه و منعکس می ‌کند، اطلاعات به دست آمده از این نوع سیستم‌ها مربوط به گذشته بوده و نامربوط می باشد.

باید توجه داشته باشید که در حسابداری قیمت‌ های جاری، اطلاعات گذشته فقط زمانی مفید هستند که نشان دهنده راهی برای آینده باشند. درنتیجه باید سیستم‌های حسابداری قیمت‌ های جاری جایگزین سیستم حسابداری قیمت‌های تاریخی شود.

اثرات تورم، سود و زیان و ترازنامه

همان طور که می ‌دانید امروزه اقتصاد بیشتر کشورهای دنیا با تورم همراه است. به عبارتی دیگر ارزش پول در طول زمان در حال کاهش می‌ باشد.

حالا سوال اینجاست که چگونه می ‌توان اثرات تورم را در اندازه‌گیری سود موسسات خنثی نمود؟

تصور کنید شرکتی، ساختمانی را به مبلغ یک میلیون ریال در سال اول خریداری نموده است و در آن زمان شاخص قیمت‌ها مساوی با ۱۰۰ بوده است. حالا اگر عمر مفید این ساختمان 20 سال باشد، استهلاک سالانه آن مساوی ست با ۵۰ هزار ریال می ‌باشد. بعد از سال پنجم شاخص قیمت‌ها برابر ۲۰۰ بوده و قیمت جاری ساختمان، ۲ میلیون ریال است. در نتیجه می ‌توان گفت قیمت بالاتر از ساختمان در سال پنجم به کاهش ارزش پول بر می گردد. از همین رو می توان دریافت که دو برابر شدن شاخص‌های قیمت‌ها، نشان دهنده این است که در طول زمان ارزش پول نصف شده است.

انجمن اصول حسابداری آمریکا در مورد حسابداری قیمت‌ های جاری گزارشاتی را به شرح زیر ارائه نموده :

• طبق گزارشات حسابداری قیمت‌ های جاری، اصول مشابهی که در تهیه صورت‌های مالی در سیستم حسابداری قیمت‌ های جاری تاریخی به کار گرفته شده است، می بایست در تنظیم صورت‌های مالی تعدیل شده، جهت ترقی سطح عمومی قیمت‌ها رعایت شود.
• مورد حائز اهمیت دیگر اینکه گزارشات سطح عمومی قیمت‌ها اطلاعاتی که اضافه بر صورت‌های مالی بر طبق سیستم حسابداری قیمت های تاریخی ارائه شده است، نباید به عنوان صورت‌ها و گزارشات اصلی حسابداری منتشر شود.
• گزارشات مالی سطح عمومی قیمت‌ها می بایست طبق قدرت خرید پول در تاریخ تنظیم آخرین ترازنامه تنظیم شوند.
• شاخص سطح عمومی قیمت‌ها باید در تنظیم گزارش‌های مالی سیستم حسابداری سطح قیمت‌ها به کار گرفته شوند و نه شاخص قیمت‌های کالای ویژه.
• سود یا زیان سطح عمومی قیمت‌ها می بایست با کمک شاخص سطح عمومی قیمت‌ها محاسبه شده و با سود و زیان موسسه جمع شود. سود حاصل از آن حساب‌های بدهی‌ها در طول دوره مالی، تورمی با سود خالص دوره ذکر شده، جمع می ‌شود. بدین ترتیب سود و زیان‌ها در صورت‌های حسابداری سطح عمومی قیمت‌ها، باید به صورت جدا نمایش داده شود.
• اطلاعات کمکی و اضافی مبتنی بر حسابداری قیمت‌ های جاری، می‌بایست روشن و دارای حداقل اطلاعات گمراه کننده باشد. این دسته از اطلاعات بهتر است به صورت جداول مستقل با اطلاعات حسابداری قیمت‌های تاریخی ارائه شوند.
• صورت‌های مالی حسابداری سطح عمومی قیمت‌ها، در دوره گذشته می بایست هر دوره با استفاده از شاخص قیمت‌ها مجددا محاسبه شوند. بدین معنا که با استفاده از نسبت شاخص دوره جاری به شاخص دوره قبلی صورت‌های مالی حسابداری جدید تنظیم گردد.

جمع‌بندی

حسابداری قیمت‌ های جاری را در این مقوله بررسی نمودیم و نکات مهم و ارزشمند این مبحث را در قالب یک مقاله به شما عزیزان ارائه دادیم. امیدواریم توانسته باشیم به سوالات شما در این باره پاسخ داده باشیم.

برای مدیریت بهتر بخش های مختلف کسب و کار خود، می توانید با دانلود دموی رایگان نرم افزار حسابداری معین، به مدت یک ماه تمامی امکانات نرم افزار و عملکرد پشتیبانی را به صورت کاملا رایگان مورد ارزیابی قرار دهید و در صورت رضایت اقدام به پرداخت و خرید نرم افزار حسابداری مورد نظر خود کنید و از یک سال پشتیبانی رایگان نیز بهره مند شوید.

اگر نیاز به راهنمایی بیشتری در این زمینه دارید می توانید با همکاران پشتیبانی نرم افزار حسابداری معین در ارتباط باشید.