موضوع جرایم مالی در سال های اخیر اهمیت زیادی یافته است. این فعالیت ها به بخش بزرگی از اقتصاد جامعه صدمات بزرگی را وارد کرده است. جرایم مالی فعالیت های غیر قانونی است که بوسیله بعضی سازمان ها انجام می گیرد. هدف از این جرایم، پیش بردن منافع اقتصادی از روش های غیر قانونی است.

همانگونه که توسعه فناوری و استفاده از سیستم های کنترلی، باعث افزایش دقت در ثبت و پیشگیری از تقلب در حسابداری شده است، به همان اندازه نیز روشه های انجام جرایم مالی و تکنیک های افزایش یافته است. نهاد های نظارتی و سازمان های حسابرسی، مسئولیت شناسایی و برخورد با این مجرمان را دارند. از رایج ترین جرایم مالی که در جامعه اقتصادی امروز اتفی افتد، ماق می توانیم به پولشویی، فساد، کلاهبرداری و تقلب در حسابداری اشاره کنیم.

جرایم مالی چیست؟

به مجموعه فعالیت های مجرمانه ای که برخی سازمان های جنایی در آن از لحاظ مالی سود کسب کنند، جرایم مالی می گویند. در روند این فعالیت معمولا یکی از طرفین به سود کلانی دست پیدا می کند و طرف دیگر متحمل ضرر مالی می شود. برخی از فعالیت ها به “جرایم مالی غیر قابل بازگشت” نام برده می شوند. در این جرایم، متخلفین برای تحت تعقیب قرار گرفتن نیازی به شاکی های خصوصی ندارند. هم چنین اگر شاکی آنها نیز از شکایت خود منصرف شود بازهم اجرای حکم متوقف نمی شود. برخی از جرایم مالی غیر قابل بازگشت شامل فرار مالیاتی، پولشویی، اختلاس و رشوه گرفتن می شوند.

تفاوت جرایم مالی و فساد مالی

نکته ای که در این خصوص مطرح است متفاوت بودن جرایم مالی با فساد مالی است. این دو موضوع در ذهن اکثر ما یکی در نظر گرفته می شوند اما در فساد مالی، افرادی مرتکب تخلف می شوند که دارای مقامی باشند. این افراد با سو استفاده از منسب خود چه در بخش های دولتی یا خصوصی، در راستای منفعت شخصی خود مرتکب تخلف مالی می شوند؛ در صورتی که جرایم مالی را تمام اعضای جامعه می توانند مرتکب شوند. به عبارتی می توان گفت فساد مالی در زیر مجموعه جرایم مالی قرار می گیرد.

انواع جرایم مالی

اهمیت جرایم و میزان کیفری بودن آن باعث می شود این فعالیت ها به بخش های مختلفی تقسیم شوند. انواع جرایم مالی که هر شخصی می تواند مرتکب آن شود را بررسی می کنیم.

• جرایم یقه سفیدان:

این نوع از جرم توسط صاحبان مقام و با سوء استفاده از قدرت و منزلت جایگاه آنان انجام می گیرد. این جرایم در دسته فساد مالی قرار می گیرند و همان طور که نام برده شد، به جرایم غیر قابل بازگشت معروف اند. هرچند که در دید ابتدایی این جرایم خشونت کمتری نسبت به قتل، تجاوز و دزدی مسلحانه دارند، اما پیامد های منفی و گاهی بیشتر از آن نیز روی جامعه دارند

• جرایم انتظامی:

به جرایمی که فرد تخلف کننده در همان سازمانی که جرم در آن شکل گرفته عضو باشد، جرایم یا تخلف انتظامی می گویند. اغلب این جرایم در همان سازمان توسط مراجع بالا دست و خاص رسیدگی و توبیخ می شود.

• جرایم سازمان یافته:

فعالیت هایی که ظاهر آن رسمی باشد اما پشت پرده فعالیت های غیر قانونی انجام شود، جرایم سازمان یافته نام برده می شوند. این جرایم اصولا به شکلی نهادینه شده و در قالبی رسمی صورت می گیرد.

نظریه های جرایم مالی

نظریه ها در بحث جرایم مالی می توانند نقش پیش بینی کننده ای داشته باشند. تحلیلگران مالی بوسیله این نظریه ها می توانند نتایج را بر اساس احتمالات نزدیک به واقعیت، پیش بینی کنند. این نظریه ها به عنوان نقشی آموزشی، دید کلی و نسبی به پرونده های جرایم مالی می دهند. این نظریه ها در سه بخش کلی تنظیم شده است:

1. نظریه های رفتاری
2. نظریه های سازمانی
3. نظریه های مدیریتی

در ادامه مقاله، هریک از این نظریه ها را توضیح می دهیم و زیر مجموعه های آنان را بررسی می کنیم.

نظریه های رفتاری:

نظریه های رفتاری بیشتر به اعمال و حس های درونی هر فرد که منجر به تخلف می شود می پردازد. این نظریه ها نشان می دهد که میان جرایم مالی می توان تفاوت قائل شد. برای مثال می توان پیش بینی نمود جرایم مربوط به یقه سفیدان، بیشتر امکان دارد از سمت کدام اقشار صورت بگیرد. این نظریه شامل بخش های مختلفی می شود:

• یادگیری اجتماعی: این نظریه اظهار میکند که اقشار جامعه، می توانند از یکدیگر رفتار های مجرمانه را بیاموزند. این که در نقش ها و مسئولیت های مهم، افراد با صلاحیت قرار داده شوند، بسته به تعامل مثبت و یادگیری اصول اخلاقی توسط سایر اعضای زیربط، احتمال رخ دادن جرایم مالی کاهش می یابد.
• خود کنترلی: این نظریه بیان می کند که افراد به دلیل قادر نبودن کنترل شخصیت خود، مرتکب جرایم مالی می شوند. هرچند افرادی در بالا ترین مقام های سازمانی مشغول به کار باشند، این نظریه وجود دارد که نتوانند کنترل مثبتی روی خود داشته باشند.
• مبادله: مطابق این نظریه افرادی با مسئولیت کمتر در مبادلات اقتصادی، ممکن است در اثر رقابت، تفاوت حقوقی و جذابیت بالا دستی های خود، مرتکب جرایم مالی شوند.
• مطلوبیت: هنگامی که شخصی مرتکب جرم شود، در صورتی که تحت پیگیری قرار نگیرد و بازخواست نشود، ممکن است از انجام رفتار خود، رضایت و مطلوبیت نسبی کسب کند. این حس باعث مرتکب شدن جرایم بیشتر توسط این شخص می شود.

نظریه های سازمانی:

نظریه های سازمانی بیشتر به منظور بخشی از جرایم سازمان یافته در نظر گرفته می شوند. جرایمی که در قالب های رسمی و اداری صورت می گیرند. این بخش از نظریه ها، احتمالاتی را بررسی می کند که توسط سازمان های رسمی اما مجرمانه صورت می گیرد. این بخش شامل دو نظریه کلی می شود. نظریه توطئه خارجی و نظریه کنترل اجتماعی:

• نظریه کنترل اجتماعی: این نظریه بیشتر به اعمال و فعالیت های توجه دارد که هنجار های یک جامعه را مشخص می کنند. اگر در هر سازمان اعضای زیادی مرتکب جرایم کوچک یا بزرگ شوند، استاندارد های رعایت قانون این سازمان به مرور پایین تر می آید. با برخورد جدی با سازمان ها  و جوامعی که بطور معمول مرتکب جرایم کوچک هستند و توبیخی نشده اند، می توان از رخ دادن جرایم مالی پیشگیری کرد.
• نظریه توطئه خارجی: این نظریه به رفتار و تاثیر عوامل بیرونی روی ارتکاب جرم می پردازد. طبق این نظریه، گروه ها و افراد سازمان یافته خارجی، می توانند تاثیر زیادی روی جتمعه داشته باشند. با کنترل مثبت این افراد، می توان باعث کاهش جرایم اقتصادی شد.

نظریه های مدیریتی:

این بخش از نظریه ها، به رفتار های مدیریتی و عوامل اجرایی که باعث بروز جرایم می شوند می پردازد. این نظریه شامل موارد زیادی است که دو مورد از مهم ترین آنها را می توان نظریه های زیر نام برد:

• نظریه مرز های شرکت: طبق این نظریه، مدیریت سازمان ها باید دیدگاهای مشخصی روی منابع، هزینه های معاملات و اختیارات هر فردی داشته باشد. در صورتی که این دیدگاه در شرکت یا سازمانی توسط مدیریت وجود نداشته باشد، احتمال بروز جرم زیاد است.
• نظریه ذینفعان: این نظریه تاکید خاصی روی شناسایی و اهمیت هریک از ذینفعان شرکت دارد. بررسی روی این که اهمیت از افراد ذینفع چه مقدار روی تصمیات شرکت تاثیر گذاری دارند، جزو اقدامات این نظریه است.

جمع بندی

در این مقاله تعریف جرایم مالی، انواع آن و نظریه های مربوط به آن گفته شد. درک صحیحی از جرایم مالی باعث می شود بتوانیم وقوع آن را در جامعه تشخیص دهیم. امیدواریم این مقاله شما را در تشریح نظریه های مالی، پیش بینی و علل وقوع جرم کمک کرده باشد. برای بررسی کامل مجازات جرایم مالی می توانید به وبسایب رسمی جامعه حسابداران مراجعه کنید.

برای مدیریت بهتر امور حسابداری کسب و کار خود و خرید یک نرم افزار حسابداری مطمئن، می توانید با دانلود دموی رایگان نرم افزار حسابداری معین، به مدت یک ماه تمامی امکانات نرم افزار و عملکرد پشتیبانی را به صورت کاملا رایگان مورد ارزیابی قرار دهید و در صورت رضایت اقدام به پرداخت و خرید نرم افزار حسابداری مورد نظر خود کنید و از یک سال پشتیبانی رایگان نیز بهره مند شوید.

اگر نیاز به راهنمایی بیشتری در این زمینه دارید می توانید با همکاران پشتیبانی نرم افزار حسابداری معین در ارتباط باشید.
 

مقالات مرتبط

پیشنهاد میکنیم مقالات مرتبط به این مقاله را هم مطالعه کنید.