در کشور ما ایران از زمانی که حسابداری به عنوان یک علم کاربردی برای تمام کسب و کارها شناخته شد مدت زیادی نمی گذرد.همان طور که می دانید در اکثر کشورها بخش عظیمی از منابع درآمدی دولت از طریق مالیات تامین می گردد. سهم مالیات از کل درآمدهای عمومی در میان کشورها گوناگون می باشد و میزان آن وابسته به سطح توسعه و ساختار اقتصادی آن‌ها است.

اما متاسفانه موضوع فرار مالیاتی در بسیاری از کشورها رواج دارد و معمولاً درآمدهای مالیاتی کشور از آنچه تخمین زده می شود کمتر می باشد.
در این مقاله به بررسی و یافتن راه‌های گریز از پرداخت مالیات در قوانین مالیاتی می پردازیم که مدعیان به وسیله آن خود را به گونه‌ای از افراد مشمول مالیات کنار می زنند.

فرار مالیاتی چیست؟

به تلاش‌های غیر قانونی که در جهت پرداخت نکردن مالیات صورت می‌ گیرد فرار مالیاتی می‌ گویند که از جمله آن‌ها عدم صحت اطلاعات لازم در مورد منافع شامل مالیات به مقامات مسئول می باشد.

تفاوت اجتناب مالیاتی و فرار مالیاتی

رفتار مدعیان نشانگر تفاوت بین اجتناب از پرداخت مالیات و فرار مالیاتی می‌باشد. در واقع فرار مالیاتی تخلف محسوب می‌شود. هنگامی که یک مدعی مالیاتی از ارائه گزارش صحیح در مورد درآمدهای حاصل از سرمایه و کارش که شامل پرداخت مالیات می‌شود، امتناع می‌کند، یک عمل غیر رسمی انجام داده که اطلاعات مربوط به درآمدش را از دید مقامات دولتی و مالیاتی کشور دور نگه‌دارد. درصورتی که در اجتناب از مالیات، فرد مدعی مالیاتی، نگران افشا شدن نیست.

در اجتناب مالیاتی فرد همواره به دنبال راهکارهایی برای پرداخت نکردن مالیات و یا پرداخت کردن نرخ پایین‌تری از مالیات است.

یکی از روش‌های اجتناب از مالیات این است که مدعی مالیاتی تمام قراردادها و مبادلات خود را به صورت غیر واقعی یادداشت و ثبت می نماید تا در صورت لازم را به مسئولان مالیاتی ارائه دهد. اجتناب مالیاتی شاید به ظاهر امری قانونی به نظر برسد و به همین دلیل هم بیشتر در معرض دید قرار دارد. به بیان دیگر اجتناب از مالیات یک نوع سوء استفاده رسمی از قوانین مالیاتی می باشد.

برای مثال: فروش دوچرخه شامل مالیات بر ارزش افزوده می شود. حالا اگر فروشنده برای پرداخت مالیات کمتر، دوچرخه کمتری بفروشد، رفتار او بر پایه اجتناب از مالیات می باشد و اگر هم این فروشنده برای پرداخت کمتر مالیات میزان فروش دوچرخه را کمتر از مقدار واقعی آن مسئولین مالیاتی گزارش نمایند، رفتار این شخص فرار از مالیات را نشان می ‌دهد.

از همین رو اجتناب مالیاتی قانونی شناخته شده و برای کاهش تعهدات مالی فرد با استفاده از دور زدن قانون می باشد. در صورتی که فرار مالیاتی امری غیر قانونی و خلاف قانون می باشد.

شایع ترین زمینه‌های پیدایش فرار مالیاتی

• عدم مبادله کامل اطلاعات در اختیار نداشتن سیستم نظارت و پیگیری برای اخذ مالیات
• گسترش ندادن فرهنگ مالیاتی در جامعه
• عدم استقبال از واگذاری اظهارنامه‌های مالیاتی و ضعف در ضمانت‌های اجرایی
• تشخیص علی الراس و وجود ضعف در اجرای آن
• نشناختن مدعیان و معتبر نبودن میزان درآمد آن‌ها
• تاخیر در وصول مالیات
• وجود معافیت‌های توسعه یافته و گوناگون

اندازه گیری فرار مالیاتی در ایران

در طی چند سال گذشته برخی از کشورها، دولت‌ها و پژوهشگران در تلاش بودند تا بتوانند میزان فرار مالیاتی را اندازه گیری نمایند. کشور ایران با معضلاتی روبرو بود که از جمله آن‌ها:

• انجام نگرفتن تحقیق جامع در مورد میزان فرار مالیاتی در هر یک از شاخه‌های شامل مالیات در ایران
• عدم توانایی در استفاده از روش‌های مستقیم اندازه گیری
• عدم تطبیق آمارهای مراکز متفاوت
• محرمانه بودن اطلاعات مربوط

تفاوت تعاریف بین المللی مالیات و تعاریف مالیات در ایران

در واقع فرار مالیاتی باعث می شود که درآمدهای مورد نیاز دولت تامین نگردد و به همین دلیل هم خدماتی که دولت باید فراهم سازد با کیفیت ارائه نمی شود. از آنجایی که تجربه نشان داده تغییر ایجاد کردن در رفتار و نگرش مردم باعث می شود که بسیاری از امور کشور بدون بروز هیچ مشکلی پیش برود که یکی از آن‌ها، پرداخت مالیات می باشد.

فرهنگ مالیاتی چیست؟

فرهنگ مالیاتی در واقع به باور و شناخت مردم در مورد مالیات و الزامی بودن پرداخت آن می باشد. هر وقت که بتوانیم ضرورت دریافت مالیات را به صورت منطقی برای آن‌ها بیان کنیم در واقع به آن‌ها آگاهی‌های لازم را القا نموده و شفافیت این موضوع را به آنها نشان داده‌ایم.

اگر مردم بدانند که فرار از مالیات و نپرداختن هزینه‌های دولت می تواند چه عواقب بدی برای آن‌ها داشته باشد و دولت دچار چه مشکلاتی در انجام خدمات خود می شود، به این باور می‌ رسند که دولت برای بهبود وضع جامعه و رفاه اجتماعی مالیات‌ها را دریافت می کند.

به همین منظور باید:

1. نگرش مردم نسبت به حکومت و شرایط سیاسی جامعه مثبت گردد.
2. باور و اعتقاد عمومی به مفهوم مالیات تغییر یافته تا بتوان مالیات را ایجاد و گسترش دهد.
3. مردم و دولت دارای یک باور دو طرفه باشند.

حقوق مالیاتی چیست؟

رشته‌ای از حقوق عمومی می باشد که مقررات مالیاتی و فواید اجرای آن را اثبات می‌ کند. به بیانی دیگر حقوق مالیاتی عبارتند از درخواست و گرفتن اموال به نحوی که در قوانین مالیاتی آمده و به صورت وسیله‌ای برای توزیع مخارج عمومی دولت بین افراد.

حقوق مالیاتی مجموعه مقررات حقوقی مربوط به مالیات می باشد. مجموع این مقررات حقوقی در مورد اشخاص اعمالی اعمال می گردد که قبلاً به واسطه قوانین تعریف و بیان شده‌اند.

جمع‌بندی

اگر قبول کنیم که مالیات پولی ست که دولت جمع ‌آوری می ‌کند تا مردم در رفاه بیشتری باشند، راحت ‌تر می ‌توان فرهنگ مالیات را گسترش داد تا هم مردم در آسایش بیشتری باشند و هم دولت بتواند خدمات با کیفیت تری را ارائه دهد.

در انتها اگر سوال یا نظری در این‌باره دارید، می توانید آن را در قسمت دیدگاه‌ها برایمان ارسال نمایید.

برای مدیریت بهتر بخش های مختلف کسب و کار خود، می توانید با دانلود دموی رایگان نرم افزار حسابداری معین، به مدت یک ماه تمامی امکانات نرم افزار و عملکرد پشتیبانی را به صورت کاملا رایگان مورد ارزیابی قرار دهید و در صورت رضایت اقدام به پرداخت و خرید نرم افزار حسابداری مورد نظر خود کنید و از یک سال پشتیبانی رایگان نیز بهره مند شوید.

اگر نیاز به راهنمایی بیشتری در این زمینه دارید می توانید با همکاران پشتیبانی نرم افزار حسابداری معین در ارتباط باشید.
 

مقالات مرتبط

پیشنهاد میکنیم مقالات مرتبط به این مقاله را هم مطالعه کنید.