حسابداری اجاره های بلند مدت
در واقع اجاره یک قرارداد است که به وسیله آن اجاره دهنده حق استفاده از دارایی را در یک دوره زمانی مشخص، در مقابل دریافت مبلغی به یک شخص دیگر به نام اجاره کننده واگذار می کند.
در این مقاله قصد داریم به بحث حسابداری اجاره های بلند مدت و معانی و اصول این نوع حسابداری بپردازیم.
حسابداری اجاره های بلند مدت در دفاتر اجاره کننده
در حسابداری اجاره های بلند مدت در این نوع قراردادها اجاره دهنده بدون اینکه مالکیت قانونی اموال مورد اجاره را به اجاره کننده انتقال دهد، حق استفاده از آن را در هنگام انجام قرارداد اجاره، به مدت مشخصی در اختیار اجاره کننده قرار می دهد.
حسابداری اجاره های بلند مدت در دفاتر به دودسته طبقه بندی می شود:
- اجاره عملیاتی
- اجاره سرمایه ای
حسابداری اجاره های بلند مدت – اجاره عملیاتی
هر نوع قرارداد اجاره بلندمدتی که خطرها و مزایای مالکیت به اجاره کننده منتقل نگردد و هیچ کدام از شرایط اجاره سرمایه‌ای، تأمین نشده باشد، قرارداد به عنوان اجاره عملیاتی شناخته می شود. در اجاره عملیاتی مالک بر اساس توافق اموال معینی را در اختیار اجاره کننده قرار داده که در برابر استفاده از اموال استیجاری اجاره کننده مبلغی به عنوان اجاره به مالک پرداخت می کند.
در حسابداری اجاره های بلند مدت، پرداخت‌های منظم اجاره بها در هر دوره مالی به عنوان هزینه اجاره در دفاتر اجاره کننده ثبت شده و تعهدات واحد تجاری اجاره کننده برای پرداخت اجاره بها در سال‌های بعد در دفاتر ثبت نمی شود، اما اجاره کننده باید این نوع تعهدات را از طریق یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی افشا نماید. در حسابداری اجاره های بلند مدت، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اجاره عملیاتی حق فسخ قرارداد بوده که در صورت تمایل قبل از پایان مدت قرارداد اجاره کننده قادر است قرارداد را فسخ نماید.
حسابداری اجاره های بلند مدت – اجاره سرمایه ای
قرارداد اجاره، وقتی سرمایه‌ای شناخته می‌شود که تقریباً همه خطرات و مزایای مالکیت به اجاره کننده انتقال داده شود. این نوع قرارداد اجاره در اصل نشانگر خرید توسط اجاره کننده و فروش توسط اجاره دهنده به حساب می آید. اجاره سرمایه‌ای اغلب غیرقابل فسخ بوده و اجاره کننده بدون پرداخت مبلغی دارایی مورد نظر را به طور بلندمدت در اختیار گرفته از مزایا و منافع آتی آن برخوردار می شود. در اجاره سرمایه‌ای اموال مورد اجاره تا پرداخت آخرین قسط در مالکیت قانونی اجاره دهنده باقی می ماند. درصورتی که در تصرف اجاره کننده بوده از مزایا و منافع آتی آن استفاده می‌کند.
حسابداری اجاره سرمایه‌ای در دفاتر اجاره کننده
تحصیل دارایی از طریق اجاره سرمایه‌ای در دفاتر اجاره کننده در زمان شروع قرارداد به حساب دارایی مربوطه، به عنوان اموال است جاری در اجاره سرمایه‌ای بدهکار و تعهدات مربوط به آن در یک حساب بدهی تحت عنوان تعهدات در اجاره سرمایه‌ای برابر با ارزش فعلی حداقل مبالغ پرداخت‌های اجاره در طول مدت قرارداد به کسر هزینه‌های اجرایی ارزش بازار دارایی تحصیل شده هرکدام کمتر است، بستانکار می شود.
دارایی مورد اجاره همانند سایر دارایی‌های استهلاک پذیر بر اساس رویه مربوط به دارایی‌های استیجاری به ترتیب زیر در دفاتر اجاره کننده و اجاره دهنده مستهلک می گردد.
استهلاک دارایی استیجاری
عمر استهلاک و تخمین ارزش باقیمانده در محاسبه هزینه استهلاک اموال استیجاری به شرایط اجاره وابسته است برای مثال:
اگر مالکیت دارایی مورد اجاره در پایان مدت قرارداد به اجاره کننده منتقل گردد و یا حق اختیار خرید دارایی استیجاری به قیمتی مناسب‌تر از ارزش متعارف در قرارداد اجاره پیش‌بینی شده باشد، بهای تمام شده دارای بر مبنای عمر مفید آن در دفاتر اجاره کننده مستهلک می شود.
در این صورت تخمین ارزش مازاد یا باقیمانده در پایان عمر مفید اقتصادی اموال استیجاری در محاسبه مورداستفاده قرار می گیرد چراکه اجاره کننده اطمینان دارد مالکیت دارای مورد اجاره در پایان مدت قرارداد به او تعلق می گیرد.
درصورتی که قرارداد اجاره ازجمله حق اختیار خرید به قیمت مناسب‌تر از ارزش متعارف نباشد و یا مالکیت دارایی در پایان مدت قرارداد اجاره کننده منتقل نشود اموال استیجاری بر مبنای مدت قرارداد اجاره مستهلک می شود اگر ارزش باقیمانده توسط اجاره کننده تضمین نشده باشد در محاسبه هزینه استهلاک ارزش مازاد نادیده گرفته خواهد شد.
و درصورتی که مبلغ ارزش مازاد توسط اجاره کننده تضمین شده باشد، مبلغ تضمین به عنوان ارزش مازاد می بایست در محاسبه هزینه استهلاک در نظر گرفته شود.
گزارشگری مالی و حسابداری تغییر قیمت‌ها
باید گفت از دیدگاه مفهوم حفظ و نگهداری سرمایه فیزیکی امری ضروری است که دارایی و بدهی‌های واحدهای تجاری در مبنای ارزش‌های جاری نشان داده شود چراکه ارزش‌های جاری اقلام به شرایط قابل انتظار آنها وابسته است. بنابراین برای اندازه‌گیری ارزش‌های جاری می توان سه روش زیر را به کاربرد:
- روش ارزش ورودی
- روش ارزش فعلی
- روش ارزش خروجی
اقلام پولی
تغییر قیمت‌ها در بحث حسابداری اجاره های بلند مدت الزامی است چراکه اقلام ترازنامه باید به دو قسمت پول و غیر پولی طبقه‌بندی و جداسازی شود.اقلام پولی شامل دارایی و بدهی‌هایی هستند که مبلغ آنها در اثر گذشت زمان تغییر نکرده است اما براثر تورم یا رکود اقتصادی قدرت خرید خود را ازدست‌داده یا قدرت خرید اضافی به دست می‌آورند.
برای مطالعه بیشتر می توانید مقاله حسابداری اموال را مطالعه نمایید.
اقلام غیر پولی
اقلامی غیر پولی اقلامی هستند که درگذر زمان، قدرت خرید خود را حفظ نموده و قیمت آنها برحسب تغییرات واحد پولی به نسبت سطح عمومی قیمت‌ها یا قیمت‌های خالص تغییر می یابد. دارایی‌هایی ازجمله موجودی‌های شخصی، تجهیزات، اموال، ماشین آلات و دارایی‌های نامشهود، سرمایه‌گذاری در سهام عادی و همچنین سهام عادی واحد تجاری غیرپولی به حساب می آید.
حسابداری قراردادهای بلندمدت پیمانکاری
انواع قرارداد پیمانکاری
- قرارداد امانی
- قرارداد مقطوع
- قرارداد مدیریت پیمان
حسابداری مبادلات ارزی
یکی از مهم‌ترین نکاتی که در حسابداری اجاره های بلند مدت و حسابداری مبادلات خارجی وجود دارد تغییرات و نوسانات نرخ ارز می باشد. درصورتی‌که کالای خریداری و فروش رفته در عملیات خارجی در همان روز مبادله با عرض تسویه شود نرخ تسعیرپذیری (معامله‌های ارزی شرکت‌ها در هنگام تبدیل دو واحد پولی به یکدیگر) به عنوان نرخ روز و اگر ارز تصویب شده از طریق پیمان در آینده تحویل شود، نرخ ارز سلف نرخ پیش‌فروش از نرخ تسعیر تعیین شده در برابر قرارداد برای مبادله دو واحد پولی نامیده می شود.
جمع‌بندی
امیدواریم پس از مطالعه این مقاله پاسخ سؤالاتتان را دریافت نموده باشید.
شما می توانید با دانلود دموی رایگان نرم افزار حسابداری معین، به مدت یک ماه تمامی امکانات نرم افزار و عملکرد پشتیبانی را به صورت کاملا رایگان مورد ارزیابی قرار دهید و در صورت رضایت اقدام به پرداخت و خرید نرم افزار حسابداری مورد نظر خود کنید و از یک سال پشتیبانی رایگان نیز بهره مند شوید.
اگر نیاز به راهنمایی بیشتری در این زمینه دارید می توانید با همکاران پشتیبانی نرم افزار حسابداری معین در ارتباط باشید.
مقالات مرتبط
پیشنهاد میکنیم مقالات مرتبط به این مقاله را هم مطالعه کنید.
تفاوت ERP و نرم افزار حسابداری
آموزش کامل ایجاد سال مالی جدید
آموزش ثبت نام پنل پیامک حسابداری معین
آموزش عملیات پرداخت در نرم افزار حسابداری معین