برآورد مطالبات چیست و چگونه انجام می شود؟

برآورد مطالبات چیست و چگونه شرکت‌ها این مبلغ را ارزشیابی می کنند؟

در مقاله برآورد مطالبات ما با همراه باشید تا اطلاعات مفید و آموزنده‌ای در این باره، ارائه دهیم.

برآورد مطالبات چیست و چگونه انجام می شود؟

در اکثر موسسات تجاری، منبع عمده درآمد فروش، فروش‌های نسیه به مشتریان می باشد، تا حدی که می ‌توان گفت تقریبا کلیه کالاها و خدمات به صورت نسیه به فروش می ‌رسند.

استفاده از این سیاست‌ها در بازار فروش سبب می ‌شود که در ترازنامه موسسات بازرگانی، مبالغ عمده‌ای تحت عنوان مطالبات که از جمله حساب‌ها و اسناد دریافتنی می باشد، مشاهده شود. در کل حساب‌ها و اسناد دریافتنی شامل مطالبات واحد تجاری بر اساس وجه نقد خدمات یا کالا می باشد.

اصطلاح بدهکاران یا حساب‌های دریافتنی، آن گروه از مطالبات تجاری موسسه می باشد که اسناد تجاری معتبری ندارد و یا به بیان دیگر، ایجاد این حساب نشان دهنده فروش کالا یا انجام خدمات به افراد موسسات بوده که در مقابل آن سند، سفته، برات و… دریافت نشده است.

همان طور که می ‌دانید حساب‌های دریافتنی در ترازنامه و ترازنامه آزمایشی جزو دارایی‌های جاری طبقه بندی می گردد. معمولاً در فروش‌های نسیه بر خلاف دقتی که در مورد اعتبار مشتریان صورت می گیرد، باز هم امکان وصول نشدن مطالبات وجود دارد. در نتیجه الزامی است که در پایان هر دوره مالی آن دسته حساب‌های دریافتنی که مشکوک الوصول هستند را شناسایی و ثبت‌های اصلاحی لازم در مورد آن‌ها صورت گیرد.

در اکثر واحدهای تجاری مطالبات به صورت عمده از فروش خدمات و کالا در دوره عملیات عادی مستمر تجاری ایجاد می گردد که این گروه از دریافتنی‌ها را مطالبات تجاری نام گذاری نموده‌اند. همچنین ممکن است مطالبات دیگری هم ایجاد شود که رابطه مستقیم با عملیات عادی واحد تجاری ندارد به این دسته از مطالبات، مطالبات متفرقه یا سایر مطالبات می‌ گویند.

انواع مطالبات

انواع مطالبات به دو گروه اصلی تقسیم می شود:

1_ مطالبات حساب‌های دریافتنی

2_ مطالبات اسناد دریافتنی

مطالبات از جهت عدم وصول و امکان وصول به 3 دسته تقسیم می گردد:

مشکوک الوصول
لاوصول
حتمی الوصول

حساب های دریافتنی

این اصطلاح معمولاً به معنی این است که آن گروه از مطالبات تجاری موسسه که معتبر و جزو اسناد تجاری نبوده یا اقلامی که در حساب بدهکاران حساب‌های دریافتنی ثبت می گردد ناشی از فروش کالای انجام خدمات به افراد موسسات باشد که در مقابل آن سفته، برات و یا سند دیگری از آن‌ها دریافت نشده است.

ارزشیابی حساب های دریافتنی

معمولاً سعی می ‌شود که در فروش نسیه‌های متفاوت و مطالبه صورتحساب‌های مشتریان، تنها به اشخاصی که دارای اعتبار هستند، خدمات و کالا ارائه شود. اما با وجود همه این سیاست‌ها، تدابیر و دقتی که در هنگام فروش کالا و خدمات صورت می گیرد، باز هم امکان وصول نشدن حساب‌های دریافتنی وجود دارد که به اصطلاح به آن سوخت می گویند.

در نتیجه الزامی است که در اجرای اصل واقعیت، اصل تطابق با درآمد در پایان هر دوره مالی آن دسته از حساب‌های دریافتنی که مشکوک الوصول و لاوصول هستند، شناسایی و ثبت‌های اصلاحی لازم صورت گیرد. اگر در برآورد دقیق حساب‌های دریافتنی دقت لازم صورت نگیرد، امکان دارد که صورت‌های مالی تهیه شده در هنگام دوره‌های متفاوت گمراه کننده بوده و به بیانی دیگر اینگونه صورت‌های مالی نشانگر واقعیت‌های موجود هستند.

از همین رو در تخمین حساب‌های دریافتنی می بایست زیان‌های احتمالی مطالبات تخمین زده شده و ذخیره مناسبی برای آن‌ها در نظر گرفته شود. بدین گونه است که مهم ترین ذخیره‌ای که همواره الزامی و ضروری می ‌باشد، ذخیره مطالبات مشکوک الوصول است.

این مبلغ با ۴ روش برآورد می شود:

تخمین بر مبنای تحلیل زمانی حساب‌های دریافتنی
تخمین بر مبنای درصد از مجموع حساب‌های دریافتنی
ارزیابی بر مبنای خالص فروش‌های نسیه
برآورد بر مبنای مجموع فروش‌های نقد و نسیه

اسناد دریافتنی

اسناد دریافتنی شامل عملیات عادی تجاری یا دیگر معاملات می باشد. این اسناد، در واقع اسنادی هستند که پرداخت آن‌ها بدون هیچ قید و شرطی و مبلغ مشخصی توسط شخص متعهد، پیش می رود و در مقایسه با حساب‌های دریافتنی، سندیت قانونی بیشتری دارد.

اسناد دریافتنی در دیگر کشورها مخصوصاً در کشورهایی که معاملات اعتباری در آن‌ها بسیار گسترش پیدا کرده است، انواع زیادی دارد اما در ایران فقط شامل برات و سفته می باشد. جالب است بدانید اسناد دریافتنی قابل معامله می باشند. بدین معنا که دارنده سند در قبال ادعای احتمالی طرف‌های پیشین تعهدی ندارد. انتقال اسناد دریافتنی از طریق پشت نویسی انجام می ‌شود و اسناد دریافتنی در ترازنامه بر حسب زمان وصول به عنوان دارایی جاری و غیرجاری طبقه بندی می گردد.

در مورد تخمین اسناد دریافتنی موجود در پایان هر دوره حسابداران از دو روش استفاده می شود:

برای اسناد دریافتنی، حساب ذخیره جداگانه‌ای به نام ذخیره اسناد مشکوک الوصول در دفاتر ایجاد می گردد.
برای اسناد دریافتنی مشکوک الوصول، ذخیره جداگانه پیش‌بینی نمی ‌شود بلکه در محاسبه ذخیره مطالبات مشکوک الوصول جمع مانده حساب‌های بدهکاران و اسناد دریافتنی مبنای محاسبه قرار می گیرد.

روش های محاسبه مطالبات مشکوک الوصول

روش تجزیه سنی حساب‌های دریافتنی
روش درصدی از حساب‌های دریافتنی
روش درصدی از فروش های نسیه
و روش بررسی موردی

دارایی ها به دو دسته ثابت تقسیم می گردد:

دارایی‌های ثابت مشهود مانند ساختمان، زمین و… که فیزیکی می باشد و قابل رویت و لمس است.
دارایی‌های ثابت نامشهود مانند حق امتیاز، سرقفلی و… این دسته از دارایی‌ها غیر قابل لمس بوده و نمی‌ توان آن‌ها را مشاهده و رویت کرد.

دارایی های ثابت

حساب هزینه استهلاک دارایی‌های ثابت در پایان دوره مالی به همراه دیگر هزینه‌ها به حساب سود و زیان انتقال پیدا می‌ کند. لیکن حساب استهلاک انباشته جزو حساب‌های دائمی باشد و به سال بعدی انتقال یافته و در ترازنامه در قسمت دارایی‌ها به عنوان یک حساب کاهنده از همان دارای ثابت مربوط به خودش قرار داده می ‌شود.

جمع‌بندی

حساب‌های دریافتنی و برآورد مطالبات را با ذکر نکات مهم و تعاریفی مفید، شرح دادیم. امیدواریم با مطالعه این مطلب، پاسخ سوالاتتان در این زمینه را دریافت نموده باشید.

هم چنین در صورتی که قصد خرید نرم افزار حسابداری معبتری را دارید، می توانید با دانلود دموی رایگان نرم افزار حسابداری معین، به مدت یک ماه تمامی امکانات نرم افزار و عملکرد پشتیبانی را به صورت کاملا رایگان مورد ارزیابی قرار دهید و در صورت رضایت اقدام به پرداخت و خرید نرم افزار حسابداری مورد نظر خود کنید و از یک سال پشتیبانی رایگان نیز بهره مند شوید.

اگر نیاز به راهنمایی بیشتری در این زمینه دارید می توانید با همکاران پشتیبانی نرم افزار حسابداری معین در ارتباط باشید.