حسابداری و حسابرسی چه تفاوت هایی دارند
مطمئنا شما هم در شرکت‌ها یا سازمان‌های بسیاری به دو واژه حسابدار یا حسابرس برخورده‌اید و شاید در ذهنتان این سوال ایجاد شده است که تفاوت این دو با هم چیست؟ یا کدام یک از این دو مهمتر هستند! اگر مشتاقید بدانید که فرق بین حسابداری و حسابرسی چیست، در ادامه این مقاله جذاب با ما همراه باشید.
در ابتدا یک تعریف ساده و مختصر در مورد هر کدام از این دو را ارائه میدهیم.
حسابداری چیست؟
حسابداری یک علم و فرآیند مدیریتی است که به تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی و اقتصادی یک سازمان یا فرد به منظور اندازه‌گیری، گزارش‌دهی، و کنترل فعالیت‌های مالی می‌پردازد. این علم به اطلاعات مالی و اقتصادی سازمانها و افراد کمک میکند تا تصمیم‌های بهتری در مورد مدیریت مالی، سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی مالی، مالیات، و دیگر جنبه‌های مالی بگیرند.
فعالیت‌های حسابداری عبارتند از:
- ثبت تراکنش‌ها: ثبت و ردیابی تمام تراکنش‌های مالی و اقتصادی که یک سازمان یا فرد انجام می‌دهد. این شامل خرید و فروش کالا و خدمات، پرداخت و دریافت وجوه نقدی، و سایر تعاملات مالی است.
- تصمیم‌گیری: تحلیل اطلاعات مالی برای اتخاذ تصمیمات مدیریتی مانند سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید، تعیین قیمت محصولات یا خدمات، و تخصیص منابع مالی به بخش‌های مختلف سازمان.
- گزارش‌دهی مالی: تهیه و ارائه گزارش‌های مالی به اطلاعات مالی مهمی مانند صورت‌های مالی، ترازنامه، و گزارش سود و زیان به اطلاع مدیران، سهامداران، و مقامات مالیاتی و نظارتی.
- مالیات: محاسبه مالیات‌ها و تهیه اظهارنامه‌های مالیاتی برای افراد و سازمانها به منظور پرداخت مالیات به دولت.
- کنترل داخلی: توسعه و پیاده‌سازی سیستم‌ها و فرآیندهای کنترل داخلی به منظور جلوگیری از تقلب و خطاهای مالی در سازمان.
- حسابرسی: بررسی مستقل اطلاعات مالی یک سازمان توسط حسابرسان خارجی به منظور تأیید صحت و دقت گزارش‌های مالی.
حسابداری اهمیت بسیاری در اقتصاد و مدیریت دارد و به عنوان یک ابزار برای اندازه‌گیری عملکرد مالی و اقتصادی استفاده می‌شود تا تصمیم‌گیری‌های بهتری صورت گیرد و به اطلاع رسانی به سهامداران، سازمان‌های نظارتی، و دیگر ذینفعان کمک کند.
حسابرسی چیست؟
حسابرسی (Auditing) یک فرآیند مستقل و سیستماتیک است که توسط حسابرسان (یا حسابرسان مستقل) انجام می‌شود و هدف آن بررسی و ارزیابی دقیق و مستقل اطلاعات مالی یک سازمان یا شخص به منظور تأیید صحت و قابل اعتماد بودن این اطلاعات است. حسابرسی به عنوان یک فرآیند استاندارد و مهم در حوزه حسابداری و مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد و اهمیت زیادی برای تضمین صداقت و اعتماد عمومی به اطلاعات مالی دارد.
وظایف و ویژگی‌های حسابرسی عبارتند از:
- صداقت و مستقلیت: حسابرسان باید مستقل و بدون تعارض منافع نسبت به سازمان یا شخص مورد حسابرسی عمل کنند. این مستقلیت به حسابرس اجازه می‌دهد تا با انصاف و بی‌تعصبی اطلاعات را ارزیابی کند.
- تأیید صحت و دقت: حسابرس به دقت اطلاعات مالی را بررسی کرده و تأیید میکند که آنها به درستی و مطابق با استانداردها و قوانین حسابداری ایجاد شده‌اند.
- ارزیابی ریسک‌ها: حسابرسان برای شناسایی و ارزیابی ریسک‌ها و نقاط ضعف در سیستم‌های کنترل داخلی سازمان نیز مسئولیت دارند.
- گزارش‌دهی: پس از انجام حسابرسی، حسابرس یک گزارش حسابرسی تهیه میکند که شامل نتایج حسابرسی و نظر حسابرس در مورد صحت اطلاعات مالی است. این گزارش به عنوان گزارش حسابرس مستقل به مدیران، سهامداران، و دیگر ذینفعان ارائه می‌شود.
- تعهد به پیشگیری از تقلب: حسابرسان نیز مسئولیت تشخیص و پیشگیری از تقلب در مورد اطلاعات مالی را دارند. اگر هنگام حسابرسی نقض‌های جدی یا تقلب‌های محتملی شناسایی کنند، باید اقدامات لازم را انجام دهند.
حسابرسی مهمی برای حفظ اعتماد عمومی به اطلاعات مالی و اطمینان از صحت گزارش‌های مالی است. آنها به عنوان چشم و گوش مستقل و معتبری برای سازمانها و شرکت‌ها عمل میکنند تا به تضمین صداقت و دقت در اطلاعات مالی کمک کنند.
وظایف حسابدار
حسابداران در سازمانها و شرکت‌ها مجموعه وظایف متنوعی را بر عهده دارند که به تدریج تغییرات پیدا میکند و به میزان مسئولیت‌ها و سطح شغف کاری آنها بستگی دارد. در ادامه وظایف اصلی حسابداران به طور کلی آورده شده است:
- ثبت تراکنش‌های مالی: حسابداران مسئول ثبت تمام تراکنش‌های مالی سازمان به دقت و با استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری مختلف هستند. این تراکنش‌ها شامل خرید و فروش کالا و خدمات، پرداخت و دریافت وجوه نقدی، و سایر عملیات مالی می‌شوند.
- تهیه صورت‌های مالی: حسابداران باید صورت‌های مالی را تهیه کنند که شامل صورت سود و زیان، ترازنامه، و گردش وجوه نقدی است. این صورت‌های مالی برای گزارش دوره مالی به سهامداران، مدیران، و مقامات مالیاتی و نظارتی استفاده می‌شوند.
- مالیات و امور مالیاتی: حسابداران مسئولیت محاسبه مالیات‌ها و تهیه اظهارنامه‌های مالیاتی برای سازمان یا افراد را دارند. آنها باید قوانین مالیاتی را رعایت کرده و بهینه‌سازی مالیات‌های پرداختی را بررسی کنند.
- تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی: حسابداران باید اطلاعات مالی را تجزیه و تحلیل کرده و گزارش‌های مالی را برای مدیران و مقامات تصمیم‌گیری تهیه کنند. این تحلیل‌ها می‌تواند به بهبود روند‌های تصمیم‌گیری مالی و برنامه‌ریزی مالی کمک کند.
- کنترل داخلی: حسابداران باید سیستم‌ها و فرآیندهای کنترل داخلی را برای جلوگیری از تقلب و خطاهای مالی در سازمان توسعه دهند و نظارت کنند.
- مدیریت نقدینگی: مدیریت و پیش‌بینی نقدینگی (وجوه نقدی) برای اطمینان از توانایی پرداخت بدهی‌ها و ادامه فعالیت‌های مالی سازمان بخصوص در مواجهه با مشکلات مالی.
- حسابرسی داخلی: برخی حسابداران ممکن است در بخش حسابرسی داخلی سازمان فعالیت کنند تا کنترل‌های داخلی را ارزیابی و نظارت کنند و نقص‌ها و نقض‌هایی که در سیستم‌ها ممکن است وجود داشته باشد را شناسایی کنند.
- مشاوره مالی: حسابداران ممکن است به عنوان مشاورهای مالی برای مدیران و سازمانها فعالیت کنند و در تصمیم‌گیری‌های مالی و سرمایه‌گذاری به آنها کمک کنند.
- پیگیری قوانین و استانداردهای حسابداری: حسابداران باید تغییرات در قوانین مالیاتی و استانداردهای حسابداری را پیگیری کرده و سازمانها را به تطابق با آنها کمک کنند.
- آموزش و آموزش مدیریت مالی: حسابداران ممکن است در آموزش کارکنان سازمان در زمینه مسائل مالی و حسابداری نیز نقش داشته باشند.
همچنین، لازم به ذکر است که حسابداران ممکن است در بخش‌های مختلف از صنایع مختلف کار کنند، از جمله حسابداران مالی، حسابداران مدیریت، حسابداران مالیاتی، حسابداران هزینه، حسابداران دولتی و … بنابراین، وظایف آنها ممکن است بسته به نوع و محل کار تغییر کند.
وظایف حسابرس
حسابرس یک حرفه‌ای مستقل است که مسئولیت ارزیابی و تأیید صحت اطلاعات مالی یک سازمان، شرکت، یا فرد را دارد. وظایف حسابرس به طور عمده شامل موارد زیر می‌شوند:
- بررسی و ارزیابی اطلاعات مالی: حسابرس مسئولیت دارد تمامی اطلاعات مالی شامل صورت سود و زیان، ترازنامه، گردش وجوه نقدی و سایر گزارش‌های مالی سازمان را بررسی و ارزیابی کند. این ارزیابی شامل بررسی صحت، قابل اعتمادی، و انطباق با استانداردهای حسابداری مربوط می‌شود.
- بررسی کنترل‌های داخلی: حسابرس برای اطمینان از اینکه سیستم‌ها و فرآیندهای کنترل داخلی سازمان مناسب و کارآمد هستند، بررسی کنترل‌های داخلی سازمان را انجام می‌دهد. این بررسی به اهدافی مانند جلوگیری از تقلب و خطاهای مالی مرتبط است.
- تحلیل ریسک‌ها: حسابرسان نقاط ضعف و ریسک‌های مرتبط با اطلاعات مالی سازمان را شناسایی و ارزیابی میکنند. این ارزیابی به مدیران و مسئولان مالی کمک میکند تا ریسک‌های مالی را مدیریت و کاهش دهند.
- جمع‌آوری دلایل و مدرک: حسابرس برای ارزیابی صحت اطلاعات مالی، دلایل و مدرکی را که تراکنش‌ها و موارد مالی را تأیید میکنند، جمع‌آوری میکند. این شامل فاکتورها، قراردادها، گواهی‌نامه‌ها و سایر اسناد مرتبط است.
- آزمون و تجزیه و تحلیل نمونه‌هایی از تراکنش‌ها: حسابرس به صورت تصادفی یا با تعیین نمونه‌های مخصوص از تراکنش‌ها، آنها را آزمون می‌دهد و تحلیل میکند. این کار برای اطمینان از صحت و قابل اعتمادی تراکنش‌ها و اطلاعات مالی انجام می‌شود.
- گزارش حسابرسی: بعد از انجام بررسی و تجزیه و تحلیل، حسابرس یک گزارش حسابرسی تهیه میکند که در آن نتایج حسابرسی و نظر حسابرس در مورد صحت اطلاعات مالی ذکر می‌شود. این گزارش به سازمانی که حسابرسی در آن انجام شده است و به ذینفعان خارجی ارائه می‌شود.
- پیشنهادات و توصیه‌ها: حسابرس ممکن است پیشنهادات و توصیه‌هایی برای بهبود فرآیندهای مالی و کنترل‌های داخلی ارائه دهد.
- تطابق با استانداردها و قوانین حسابداری: حسابرس باید اطمینان حاصل کند که اطلاعات مالی مطابق با استانداردها و قوانین حسابداری مربوط به سازمان یا صاحبان حساب می‌باشد.
- تعقیب نقص‌ها و تقلب: اگر حسابرس نقص‌های جدی یا نشانه‌های تقلب در اطلاعات مالی شناسایی کند، مسئولیت اطلاع‌رسانی به مقامات نظارتی و مدیریت سازمان در این خصوص دارد.
حسابرسان معمولاً بر اساس استانداردها و رهنمودهای حسابرسی مشخصی عمل میکنند و وظایف آنها بر اساس این استانداردها تعریف می‌شود. همچنین، حسابرسان باید مستقل و بی‌طرف در انجام وظایف خود عمل کنند تا اعتماد عمومی به نتایج حسابرسی حفظ شود.
برای مطالعه بیشتر در مورد حسابرسی می توانید مقاله استاندارد های حسابرسی را مطالعه نمایید.
تفاوت حسابداری و حسابرسی
درست است که این دو واژه خیلی شبیه به هم هستند اما ماهیت آنها با هم برابر نیست. برای درک درست حسابداری و حسابرسی نیاز است هریک را به شکلی دقیق مورد بررسی قرار دهید.
در واقع این دو رابطه‌ای نزدیک به هم دارند و یا بهتر بگوییم مکمل هم هستند. واضحتر که بخواهیم بیان کنیم، حسابداری موضوع اصلی حسابرسی است. در اینجا میتوان گفت حسابرسی یک پروسه وابسته به حسابداری بوده که باید به صورت کاملا منظم و دقیق صورت بپذیرد.
یک حسابرس پس از جمع‌آوری اطلاعات مالی آنها را مورد ارزیابی قرار داده و در آخر نظر خود را در مورد آن اطلاعات و داده‌ها اعلام میکند.
چند مورد مهم از تفاوت های بین حسابداری و حسابرسی
حسابداری:
- عملیات مالی: حسابداری به تجزیه و تحلیل عملیات مالی روزانه یک سازمان یا فرد می‌پردازد. این شامل ثبت تراکنش‌های مالی، تهیه صورت‌های مالی، و تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی می‌شود.
- گزارش‌دهی مالی: حسابداری به تهیه گزارش‌های مالی برای استفاده داخلی و خارجی سازمان می‌پردازد. این گزارش‌ها شامل صورت سود و زیان، ترازنامه، و گزارشات دیگر است.
- مالیات و مسائل مالی: حسابداران مسئول مالیات و امور مالیاتی سازمان یا افراد هستند و مالیات‌های معینی را محاسبه و اظهارنامه‌های مالیاتی را تهیه میکنند.
- کنترل داخلی: حسابداران به توسعه و پیاده‌سازی سیستم‌ها و فرآیندهای کنترل داخلی برای جلوگیری از تقلب و خطاهای مالی مشغول هستند.
حسابرسی:
- استقلال و مستقلیت: حسابرسان مستقلی هستند و مسئولیت ارزیابی و تأیید صحت اطلاعات مالی یک سازمان را دارند. آنها از طریق بررسی، تجزیه و تحلیل، و تست‌ها نقدینگی اطلاعات مالی را تأیید میکنند.
- بررسی صحت و قابل اعتمادی: حسابرسی برای تأیید صحت و قابل اعتمادی اطلاعات مالی انجام می‌شود. این شامل بررسی کنترل‌های داخلی و ارزیابی ریسک‌های مرتبط با اطلاعات مالی است.
- گزارش حسابرسی: پس از انجام حسابرسی، حسابرس یک گزارش حسابرسی تهیه میکند که در آن نتایج حسابرسی و نظر حسابرس در مورد صحت اطلاعات مالی ذکر می‌شود. این گزارش به سازمانی که حسابرسی در آن انجام شده است و به ذینفعان خارجی ارائه می‌شود.
- تعقیب نقص‌ها و تقلب: اگر حسابرس نقص‌های جدی یا نشانه‌های تقلب در اطلاعات مالی شناسایی کند، مسئولیت اطلاع‌رسانی به مقامات نظارتی و مدیریت سازمان در این خصوص دارد.
جمع‌بندی
در این مطلب فرق یا تفاوت بین حسابداری و حسابرسی را بیان نمودیم و همچنین توضیحاتی در مورد شرح وظایف آنها را نیز بازگو کردیم.
در این میان اگر بخواهید همه امور به خوبی پیش برود باید از یک نرم افزار حسابداری کمک بگیرید چراکه با استفاده از آن، حسابدار و حسابرس با دقت و نظم بیشتری به امور رسیدگی میکنند. برای مطالعه بیشتر در مورد حسابرسی حتما مقاله استاندارد های حسابرسی را مطالعه کنید.
در صورتی که قصد خرید نرم افزار حسابداری معین را دارید، می توانید با دانلود دموی رایگان نرم افزار، به مدت یک ماه تمامی امکانات نرم افزار و عملکرد پشتیبانی را به صورت کاملا رایگان مورد ارزیابی قرار دهید و در صورت رضایت اقدام به پرداخت و خرید نرم افزار حسابداری مورد نظر خود کنید و از یک سال پشتیبانی رایگان نیز بهره مند شوید.
اگر نیاز به راهنمایی بیشتری در این زمینه دارید می توانید با همکاران پشتیبانی نرم افزار حسابداری معین در ارتباط باشید.
مقالات مرتبط
پیشنهاد میکنیم مقالات مرتبط به این مقاله را هم مطالعه کنید.
نقش موسسه عالی حسابرسی در بحران های مالی
استانداردهای حسابرسی میدانی چیست؟